Cykoria podróżnik (Cichorium intybus)
Nazwa polska: Cykoria podróżnik; inne nazwy to: „hindiba”, batogi św. Jana, kozi mlecz, podróżnik lekarski, podróżnik błękitny, miododajna królewna, popie rurki.
Rodzina: Astrowate (Asteraceae)
Opis rośliny:
Roślina zielna, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Jest owadopylna i wiatrosiewna. Łodygi odporne na zerwanie osiągające wysokość od 60 do 120 cm. Kwiaty niebieskie, otwierają się tylko rano a zamykają koło południa, szybko więdną. Owocem są odwrotnie jajowate niełupki. Korzenie palowe, grube, mięsiste, ubogo rozgałęzione.
Siedlisko – miejsce występowania:
Występuje w umiarkowanych ciepłych strefach Europy, Azji i Afryki. Ze względu na swoje ekspansywne rozprzestrzenienie się występuje niemal na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. W Polsce pospolicie bytuje na całym jej terenie. Typowe siedliska dla cykorii do obrzeża pól uprawnych, łąki, ugory, pobocza, nieużytki, miedze, nasypy, pastwiska, gdzie preferuje piaszczyste, gliniaste i kamieniste gleby, bogate w azot.
Zastosowanie:
Zasadzana w zegarach kwiatowych, ze względu na swoje cykliczne i regularne otwieranie oraz zamykanie kwiatostanów. Opisana już przez perskiego lekarza Avicennę jako roślina lecznicza o właściwościach leku antynowotworowego, cykoria stosowana była w zasadzie od czasów prehistorycznych, szczególnie zasłynęła w rozwoju homeopatii. Przeznaczone do ziołolecznictwa są zarówno płatki, całe ziele jak i korzeń cykorii (Radix Cichorii). W swoim składzie zawierają m.in. inulinę, intubinę, laktucynę, pektynę, cholinę, taraxasterol, sole mineralne oraz olejki eteryczne. Egipcjanie przypisywali cykorii działanie „nasercowe”, zwalnia ona przyspieszony puls oraz łagodnie stymuluje serce. Korzeń cykorii pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci. Jako składnik mieszanek ziołowych aplikowany jest przy zaburzeniach w funkcjonowaniu układu trawiennego, poprawiającego przemianę materii, wzmacniający łaknienie i przyswajanie pokarmów. Doskonały do stosowaniu przy ogólnym osłabieniu organizmu i braku wigoru oraz przy przeprowadzaniu kuracji oczyszczających. Aplikowany także jako środek antyseptyczny i antybakteryjny; przy chorobach skóry, wysypkach oraz w celu leczenia egzemy skórnej. Ma działanie moczopędne, usprawnia działanie nerek. Ma działanie krwiotwórcze, wpływa stymulująco na tworzenie się czerwonych krwinek; znana jest ze swoich zdolności oczyszczania krwi i regulacji układu krążenia. Bywa dodawany do syropów uspokajających. Ogranicza wchłanianie cholesterolu, zapobiega odkładaniu się złogów i tworzenia kamieni żółciowych. Wywar stosowany jako składnik lewatywy przy zapaleniu jelit. Inulina z korzenia cykorii ma działanie probiotyczne, wpływając na prawidłowe funkcjonowanie jelit, wspomaga walkę z zaparciami.
Świetnie działa na urodę, traktowana przez wielu jako eliksir młodości. Poprawia koloryt i elastyczność skóry, wspomaga odbudowę skóry, zapobiega starzeniu się, niszczy wolne rodniki oraz działa rewitalizująco. Dodatkowo ze względu na swoją niską kaloryczność, jest ceniona przez osoby dbające o linię (30kcal w jednej główce). Młode liście i młode korzenie są jadalne. Cykoria zawiera bogactwo znamienitych składników odżywczych - kwas foliowy, potas, magnez, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, beta-karoten, wit. C oraz witaminy z grupy B. Charakterystyczną gorycz nadaje cykorii laktucyna i laktukopikryna, które mają doskonałe działanie pobudzające apetyt i stymulujące wątrobę. Cykoria to jedno z gorzkich ziół stosowanych do mięsa w okresie Paschy przez Żydów. Ponadto uważa się ją za jedną z roślin biblijnych. Odmiana korzenia cykorii (sativum) po wysuszeniu, zmieleniu i uprażeniu jest komponentem kawy zbożowej, będącej słynnym surogatem kawy (jej bezkofeinowym zamiennikiem) dzięki inulinie, która po uprażeniu imituje aromat kawy. Z powodu swojego mocnego aromatu bywa także wykorzystywana jako przyprawa wzbogacająca bukiet i moc zwykłej kawy. Korzenie po usunięciu gorzkiego rdzenia bywają dodawane do zup mięsnych. Legenda głosi, iż niebieski kolor kwiatów cykorii to zaklęte oczy dziewczyny lamentującej nad utraconym kochankiem. W dawnych czasach uważana była za magiczną roślinę budzącą strach. Jej liche blade listki wyrastające z dala od światła kojarzyły się z czymś przerażającym, ponadto była ona podobno używana do praktykowania czarnej magii. Stąd wzięło się potoczne sformułowanie „mieć cykora”, oznaczające nic innego jak strach i lęk przed czymś lub przed kimś.
Angelika Maria Gomolińska
Źródła:
Górnicka J. 2011. Apteka natury. Poradnik zdrowia. Wydawnictwo AWM, Warszawa
Halarewicz A. 2015. Atlas ziół. Wyd. SBM, Warszawa
Molenda J. 2014. Historia roślin jadalnych. Wydawnictwo Bellona, Warszawa
Włodarczyk Z. 2011. Rośliny biblijne. Leksykon. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków
Rodzina: Astrowate (Asteraceae)
Opis rośliny:
 |
By Original book source: Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885,
Gera, Germany (www.biolib.de)
[Public domain], via Wikimedia Commons
|
Siedlisko – miejsce występowania:
Występuje w umiarkowanych ciepłych strefach Europy, Azji i Afryki. Ze względu na swoje ekspansywne rozprzestrzenienie się występuje niemal na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. W Polsce pospolicie bytuje na całym jej terenie. Typowe siedliska dla cykorii do obrzeża pól uprawnych, łąki, ugory, pobocza, nieużytki, miedze, nasypy, pastwiska, gdzie preferuje piaszczyste, gliniaste i kamieniste gleby, bogate w azot.
Zastosowanie:
Zasadzana w zegarach kwiatowych, ze względu na swoje cykliczne i regularne otwieranie oraz zamykanie kwiatostanów. Opisana już przez perskiego lekarza Avicennę jako roślina lecznicza o właściwościach leku antynowotworowego, cykoria stosowana była w zasadzie od czasów prehistorycznych, szczególnie zasłynęła w rozwoju homeopatii. Przeznaczone do ziołolecznictwa są zarówno płatki, całe ziele jak i korzeń cykorii (Radix Cichorii). W swoim składzie zawierają m.in. inulinę, intubinę, laktucynę, pektynę, cholinę, taraxasterol, sole mineralne oraz olejki eteryczne. Egipcjanie przypisywali cykorii działanie „nasercowe”, zwalnia ona przyspieszony puls oraz łagodnie stymuluje serce. Korzeń cykorii pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz żółci. Jako składnik mieszanek ziołowych aplikowany jest przy zaburzeniach w funkcjonowaniu układu trawiennego, poprawiającego przemianę materii, wzmacniający łaknienie i przyswajanie pokarmów. Doskonały do stosowaniu przy ogólnym osłabieniu organizmu i braku wigoru oraz przy przeprowadzaniu kuracji oczyszczających. Aplikowany także jako środek antyseptyczny i antybakteryjny; przy chorobach skóry, wysypkach oraz w celu leczenia egzemy skórnej. Ma działanie moczopędne, usprawnia działanie nerek. Ma działanie krwiotwórcze, wpływa stymulująco na tworzenie się czerwonych krwinek; znana jest ze swoich zdolności oczyszczania krwi i regulacji układu krążenia. Bywa dodawany do syropów uspokajających. Ogranicza wchłanianie cholesterolu, zapobiega odkładaniu się złogów i tworzenia kamieni żółciowych. Wywar stosowany jako składnik lewatywy przy zapaleniu jelit. Inulina z korzenia cykorii ma działanie probiotyczne, wpływając na prawidłowe funkcjonowanie jelit, wspomaga walkę z zaparciami.
Świetnie działa na urodę, traktowana przez wielu jako eliksir młodości. Poprawia koloryt i elastyczność skóry, wspomaga odbudowę skóry, zapobiega starzeniu się, niszczy wolne rodniki oraz działa rewitalizująco. Dodatkowo ze względu na swoją niską kaloryczność, jest ceniona przez osoby dbające o linię (30kcal w jednej główce). Młode liście i młode korzenie są jadalne. Cykoria zawiera bogactwo znamienitych składników odżywczych - kwas foliowy, potas, magnez, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, beta-karoten, wit. C oraz witaminy z grupy B. Charakterystyczną gorycz nadaje cykorii laktucyna i laktukopikryna, które mają doskonałe działanie pobudzające apetyt i stymulujące wątrobę. Cykoria to jedno z gorzkich ziół stosowanych do mięsa w okresie Paschy przez Żydów. Ponadto uważa się ją za jedną z roślin biblijnych. Odmiana korzenia cykorii (sativum) po wysuszeniu, zmieleniu i uprażeniu jest komponentem kawy zbożowej, będącej słynnym surogatem kawy (jej bezkofeinowym zamiennikiem) dzięki inulinie, która po uprażeniu imituje aromat kawy. Z powodu swojego mocnego aromatu bywa także wykorzystywana jako przyprawa wzbogacająca bukiet i moc zwykłej kawy. Korzenie po usunięciu gorzkiego rdzenia bywają dodawane do zup mięsnych. Legenda głosi, iż niebieski kolor kwiatów cykorii to zaklęte oczy dziewczyny lamentującej nad utraconym kochankiem. W dawnych czasach uważana była za magiczną roślinę budzącą strach. Jej liche blade listki wyrastające z dala od światła kojarzyły się z czymś przerażającym, ponadto była ona podobno używana do praktykowania czarnej magii. Stąd wzięło się potoczne sformułowanie „mieć cykora”, oznaczające nic innego jak strach i lęk przed czymś lub przed kimś.
Angelika Maria Gomolińska
Źródła:
Górnicka J. 2011. Apteka natury. Poradnik zdrowia. Wydawnictwo AWM, Warszawa
Halarewicz A. 2015. Atlas ziół. Wyd. SBM, Warszawa
Molenda J. 2014. Historia roślin jadalnych. Wydawnictwo Bellona, Warszawa
Włodarczyk Z. 2011. Rośliny biblijne. Leksykon. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz