Co o Wydziale w prasie piszą ?

Uroczysta inauguracja zajęć na Uniwersytecie Młodego Odkrywcy 2.0

(Fot. Grzegorz Fiedorowicz)

W sobotę, 13 października 2018 miała miejsce kolejna inauguracja roku akademickiego na Wydziale Biologii i Biotechnologii. Tym razem była to inauguracja zajęć stacjonarnych na Warmińsko-Mazurskim Uniwersytecie Młodego Odkrywcy 2.0. W najbliższym semestrze zajęcia rozpocznie 61 uczniów z czterech szkół naszego regionu (Szczytno, Stawiguda, Dywity, Lamkowo). Wydział  Biologii realizuje projekt pt. Warmińsko-Mazurskim Uniwersytecie Młodego Odkrywcy 2.0, finansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (program POWER). Grant o budżecie blisko 500 tys. zł trwać będzie od czerwca 2018 do marca 2020. (więcej o projekcie na stronie: http://uniwersytetmo.blogspot.com

 W tym czasie zaoferujemy uczniom z województwa warmińsko-mazurskiego:

Trzy cykle stacjonarnych zajęć na uczelni, realizowanych przez trzy kolejne semestry. Każdy cykl (najbliższy już od października 2018 roku) zawierać będzie: 6 warsztatów badawczych dla 6 grup w każdym semestrze (1 grupa - maksymalnie 10 uczniów), dwa spotkania dla wszystkich uczniów (inaugurujące i podsumowujące).

Dwa letnie Obozy Naukowe Młodego Odkrywcy: stacjonarne zajęcia badawcze na terenie UWM. dla tych dzieci i młodzieży, którzy ze względów organizacyjnych nie mogą wziąć udziału w regularnej semestralnej ścieżce UMO, łącznie 30 uczniów (lipiec i sierpień 2019),

Otwarty kurs online z webinariami i wideokonsultacjami naukowców, realizowanymi przez 3 semestry dla uczniów realizujących projekty badawcze. Liczymy na udział co najmniej 100 uczniów z naszego województwa.

Projekty badawcze z konsultacjami bezpośrednimi i online dla uczniów, zakończone szkolnymi festiwalami nauki, w trakcie których uczniowie zaprezentują wyniki swoich badań społeczności lokalnej (kolegom, nauczycielom, rodzicom, przedstawicielom jednostek samorządu terytorialnego).

Dwa Uniwersyteckie festiwale Nauki (Noc Biologów, styczeń 2019, styczeń 2020) dla dzieci i ich rodziców, z warsztatami, wykładami i pokazami.

Kawiarnie Naukowe: 6 kawiarni po dwie każdym w semestrze.

Informacje o kolejnych terminach rekrutacji ukazywać się będą na stronie: http://uniwersytetmo.blogspot.com

dr hab. Stanisław Czachotowski, prof. UWM

kierownik projektu

Studenckie Koło Naukowe Mykologów zaprasza

Studenckie Koło Naukowe Mykologów działające przy Katedrze Mikrobiologii i Mykologii WBiB, UWM w Olsztynie serdecznie zaprasza studentów chętnych do działania. Osoby zainteresowane, proszone są o przesłanie informacji zawierających: imię i nazwisko, rok, stopień i kierunek studiów na adres mailowy opiekuna: alibi@uwm.edu.pl

Czekam na Wasze zgłoszenia do 21 października 2018 r.

Anna Biedunkiewicz Holowenczak‎

Polskie winnice i polski rynek wina dynamicznie się rozwijają

1 maja 2014 r., w związku z akcesją Polski do Unii Europejskiej, weszła w życie ustawa z dnia 22 stycznia 2004 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Biorąc pod uwagę czynniki klimatyczne, obszar czy rodzaj gleby określono 3 główne strefy uprawy winorośli w UE (A, B i C). Polska została zaliczona do strefy A uprawy winorośli. W ten sposób Polska została oficjalnie uznana za kraj o potencjale winiarskim. Rok 2008 okazał się przełomowy dla wielu winiarzy, zmieniona została bowiem ustawa o podatku akcyzowym i ustawa o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Producenci wyrabiający mniej niż 1000 hl wina gronowego rocznie, zostali zwolnieni z obowiązku posiadania składu podatkowego.

Agencja Rynku Rolnego prowadzi ewidencję producentów i przedsiębiorstw wyrabiających wino z winogron pozyskiwanych z upraw winorośli położonych na terytorium Polski, które jest przeznaczone do rynkowej sprzedaży. W ciągu ostatnich trzech lat produkcja i sprzedaż polskich win rosła o kilkadziesiąt procent rocznie. W roku 2009/2010 zgłoszono produkcję 412 hektolitrów wina, a w roku 2016/2017 było to już 6 tysięcy 993 hektolitrów, w tym 3,8 tysięcy hl wina białego, pozostałe to wina czerwone i różowe. Do ewidencji ARR wpisano 197 producentów wina z winogron pozyskiwanych z upraw położonych na terenie Polski. Pierwszy raz taką ewidencję wprowadzono w roku 2008/2009. Zarejestrowano wówczas 28 producentów, a w 2016/2017 już 151. Rok winiarski zaczyna się w dniu 1 sierpnia każdego roku i kończy w dniu 31 lipca roku następnego. Statystyczny Polak wypija obecnie ponad 6 litrów wina rocznie. Wzrost spożycia wina kosztem innych napojów alkoholowych jest w Polsce tak duży, że wkrótce będziemy wypijali rocznie 40 l wina na głowę. To dobra wiadomość dla nas wszystkich, a szczególnie dla lekarzy, którzy podkreślają zalety wina pitego w małych ilościach. W minionych latach uprawa winorośli i produkcja wina była skupiona raczej w południowej części Polski (województwa: lubuskie, dolnośląskie, małopolskie, podkarpackie), a obecnie prowadzona jest praktycznie w całym kraju, przy czym dynamicznie rozwija się winiarstwo w województwach: lubelskim, zachodniopomorskim i świętokrzyskim.

Warto podkreślić, że produkcja wina przestaje być już w Polsce tylko hobby, ale staje się biznesem. Jednym z czynników wpływających na ten proces jest fakt, że na świecie zapanowała moda na „butikowe” winnice, które sprzedają mało butelek, ale za wysoką cenę. Założenie winnicy to inwestycja na wiele lat, a często wiele pokoleń. Innym elementem, który może sprzyjać powstawaniu nowych winnic w Polsce są wyniki badań amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk. Naukowcy z tej znanej instytucji badawczej prognozują duże ocieplenie klimatu już w najbliższych latach. Na skutek tych zmian Polska do roku 2050 może się stać czołowym producentem wina na świecie, a winnice na południu Włoch i w Hiszpanii mogą z powodu suszy całkowicie zniknąć. Nie wszyscy jednak wierzą w tak złe prognozy dla starych regionów winiarskich.

Winorośla podlegają różnego rodzaju stresom środowiskowym, które ograniczają ich możliwości produkcyjne. Poznanie mechanizmów obronnych oraz fizjologicznych i molekularnych postaw odpowiedzi na stresy ma ogromne znaczenie praktyczne. Pracownicy i doktoranci katedry Biochemii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie od wielu lat prowadzą pod moim kierunkiem badania nad stresami abiotycznymi występującymi podczas wzrostu i rozwoju winorośli, a także nad wykorzystaniem liści winorośli jako komercyjnego źródła antyoksydantów. W tym roku zostałem członkiem Management Committee Europejskiego Programu Współpracy w Dziedzinie Badań Naukowo-Technicznych (COST): COST Action – CA17111 – „Data integration to maximise the power of omics for grapevine improvement” (INTEGRAPE). Program będzie realizowany do 12 kwietnia 2022 roku i dotyczy integracji danych omicznych w celu ulepszania winorośli, w tym między innymi danych dostarczanych przez mój zespół. Ostatecznym celem jest wykorzystanie wszystkich dostępnych danych w celu osiągnięcia bardziej opłacalnej hodowli pod kątem ulepszania genotypów.

Badania naukowe wykorzystywane są nie tylko po to, aby winorośl lepiej radziła sobie z niekorzystnymi warunkami środowiskowymi i dawała lepszy i wyższy plon, ale również w celu ulepszenia produkcji wina oraz wykazania prozdrowotnych właściwości tego trunku. Badania wyjaśniły na przykład dlaczego wino ma znacznie silniejsze działanie antyoksydacyjne niż sok z czerwonych winogron. Stwierdzono bowiem, że flawonoidy w soku mają postać trudno rozpuszczalnych polimerów, które są słabo przyswajane przez organizm. Podczas fermentacji ulegają one rozpadowi na łatwo rozpuszczalne monomery, dzięki czemu biodostępność tych cennych dla naszego zdrowia związków znacznie wzrasta. Zwyczaj picia białego wina do białego mięsa i ryb, a czerwonego do czerwonego znalazł również swoje naukowe uzasadnienie. Okazało się, że zawarte w czerwonym winie żelazo psuje smak ryb i owoców morza. Wykazano, że małże w kontakcie z niektórymi gatunkami czerwonego wina zaczynały szybko uwalniać zapach psującej się ryby. Stwierdzono, że im więcej było w winie żelaza, tym silniej i szybciej pojawiał się ten zapach. Winą za nieprzyjemny smak i zapach naukowcy obarczają szybko rozkładające się nienasycone kwasy tłuszczowe w obecności wspomnianego pierwiastka. Należy dodać, że mięso ryb i owoców morza to prawie samo białko i jego trawienie przebiega sprawniej w środowisku kwaśnym. Wina białe mają wyższą kwasowość i stymulują wydzielanie kwasów żołądkowych, natomiast taniny obecne w czerwonym winie proces ten hamują. Wina czerwone świetnie nadają się do czerwonych mięs, w których jest przynajmniej 30 – 40% tłuszczu. Zawarte w czerwonym winie antocyjany, barwniki i inne związki zapobiegają utlenianiu złego cholesterolu i tworzeniu złogów zatykających naczynia krwionośne.

Stanisław Weidner

Warsztaty mykologiczne dla licealistów z Elbląga

Dnia 5 października 2018 r. klasy 1c i 2b liceum uczestniczyły w warsztatach terenowych prowadzonych przez pana dr Grzegorza Fiedorowicza z Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i poznawały grzyby wielkoowocnikowe naszych lasów. Prowadzący, podczas spaceru po Bażantarni, z pasją opowiadał o budowie, właściwościach oraz środowisku życia grzybów, a także napotykanych roślin. Warsztaty były wspaniałą odskocznią od codziennego siedzenia w ławkach oraz dały szansę obserwacji przyrody pod okiem pasjonaty. Wprawdzie nie nazbieraliśmy grzybów nadających się do świątecznego barszczu, ale za to dostrzegliśmy po drodze gatunki, których nigdy sami byśmy nie zauważyli. Mamy nadzieję, że to nie ostatnie takie zajęcia i wkrótce będziemy mogli wziąć udział w kolejnych. oprac.

Kaja Kuligowska IIB
Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Elblągu

Relacja z warsztatów "Roślinny obraz"

W zmieniających się stylach projektowania i aranżacji wnętrz rośliny miały zawsze swoją rolę. Aranżacje roślinne oprócz tego,że są atrakcyjną dla oka sztuką przybliżają nas do natury oraz poprawiają jakość powietrza, którym oddychamy. Na warsztatach wykonaliśmy trwałe obrazy z żywych roślin,według własnych projektów. Było to zadanie wymagające technicznie, ale efekt był tego wart.Dziękuję uczestnikom warsztatów, osobom pomagającym mi wolontaryjnie oraz pracownikom stolarni UW-M, którzy wykonali zaprojektowane konstrukcje do obrazów.

Teresa Jagielska

Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta ogłasza nabór wniosków w ramach programu Fulbright Specialist Program

Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta ogłasza nabór wniosków w ramach programu Fulbright Specialist Program na goszczenie amerykańskich specjalistów reprezentujących takie dziedziny naukowe, jak: Amerykanistyka, antropologia, archeologia, administracja publiczna, bibliotekoznawstwo, dziennikarstwo i komunikacja społeczna, edukacja, ekonomia, fizyka, informatyka, kształcenie inżynierów, nauka biologiczne, nauki chemiczne, nauki polityczne, matematyka, ochrona środowiska, pokój i rozwiązywanie konfliktów, pomoc społeczna, prawo, rolnictwo, socjologia, urbanistyka, zarządzanie, zdrowie publiczne/globalne.

Fulbright Specialist Program jest wyjątkowy wśród programów Fulbrighta, ponieważ instytucje goszczące opracowują projekt bazując na najważniejszych obszarach dla swojego wzrostu i rozwoju, a cel projektu z udziałem Specjalisty opiera się na potrzebach instytucji goszczącej.

Kto może ubiegać się o wizytę Specjalisty?
Uczelnie, instytuty badawcze, jednostki naukowe PAN, międzynarodowe instytuty naukowe oraz inne jednostki naukowe, placówki oświatowe, instytucje rządowe, kulturalne i medyczne oraz rządowe i pozarządowe organizacje badawcze w Polsce.

Wnioski mogą składać instytucje wyrażające gotowość przyjęcia specjalisty do prowadzenia lub uczestniczenia w m.in. wykładach, seminariach i warsztatach, sympozjach, konferencjach, konsultacjach w zakresie prac programowych oraz rozwoju kadry administracyjnej/pracowników naukowo-badawczych, do wykonywania ocen i ekspertyz, czy też rozwijania lokalnych programów i/lub projektów badawczych.

Ogłoszenie wyników konkursu:
6-8 tygodni po zakończeniu naboru wniosków zgłoszeniowych
Czas trwania stypendium:
1442 dni (dni kalendarzowych)
Instytucja goszcząca zobowiązana jest do pokrycia kosztów związanych z pobytem Specjalisty:
- zakwaterowania
- wyżywienia
- podróży krajowych

Termin przesyłania wniosków zgłoszeniowych: do 14 listopada 2018 r.

Warunkiem uczestnictwa w konkursie jest:
1. Złożenie przez instytucję goszczącą załączonego wniosku zgłoszeniowego w wersji elektronicznej (w formacie Word) do 14 listopada 2018 r.
2. Przesłanie wydrukowanego i podpisanego na ostatniej stronie (przez władze*instytucji zapraszającej) wniosku zgłoszeniowego do 14 listopada 2018 r. (decyduje data stempla pocztowego).
3.  Złożenie przez amerykańskiego kandydata aplikacji do systemu Roster za pośrednictwem World Learning, zgodnie z aktualnymi wymogami programu Fulbright Specialist Program (dostępnymi na stronie Fulbright Specialist Program administrowanej przez World Learning).

*Wniosek zgłoszeniowy może zostać podpisany przez: kierownika, dyrektora, rektora, prorektora, dziekana, prodziekana, kanclerza, skarbnika, sekretarza itp.


Szczegółowe zasady funkcjonowania programu znajdują się na stronie Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta (https://fulbright.edu.pl/specialist/ ) oraz na stronie World Learning. Wniosek jest dostępny na stronie oraz pod linkiem.

Sukulenty w szkle (Olsztyńskie Dni Nauki i Sztuki 2018)

Rośliny mają dobroczynny wpływ na człowieka. Dostarczają wielu surowców i pożywienia.Działają kojąco na nasz system nerwowy,podziwiamy ich piękno, itp. Bardzo ważną rolą roślin w środowisku jest dostarczanie tlenu oraz oczyszczanie powietrza z dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń. Dotyczy to również roślin,które możemy uprawiać w domu. Na warsztatach wykonaliśmy prywatne "filtry" oczyszczające powietrze w szklanych słojach, do których użyliśmy roślin z grupy sukulentów. Co ciekawe metabolizm tych roślin charakteryzuje pobieranie dwutlenku węgla w nocy, a więc są idealne do sypialni lub może do pubu? Dzięki wykorzystaniu różnorodnych materiałów naturalnych jako podłoża oraz roślin o różnych fakturach uzyskaliśmy atrakcyjne ogrody w szkle.

Teresa Jagielska

Artykuł naszych Pracowników przewodnim tytułem ostatniego numeru czasopisma "Toxins"

Przewodnim tytułem ostatniego numeru czasopisma naukowego "Toxins" jest publikacja, której współautorami są pracownicy Katedry Botaniki i Ochrony Przyrody naszego Wydziału. Autorzy przeprowadzili badania w wyniku których, za pomocą markerów molekularnych identyfikowano patogeniczne grzyby powodujące epidemię fuzariozy kłosów zbóż w Polsce w latach 2016 i 2017. Choroba ta może być powodowana przez szeroką gamę grzybów chorobotwórczych, do których mogą należeć grzyby wytwarzające niebezpieczne dla człowieka i zwierząt mykotoksyny. Autorzy w pierwszej kolejności pozyskali niemal pół tysiąca izolatów z pól uprawnych znajdujących się w różnych rejonach Polski.

W wyniku badań molekularnych z wykorzystaniem markerów real-time PCR stwierdzono, że głównym gatunkiem powodującym epidemię fuzariozy w większości obszarów Polski był filogenetyczny gatunek Fusarium graminearum sensu stricto. Gatunek ten wytwarza zagrażające zdrowiu człowieka i zwierząt trichoteceny. W dalszej części badań naukowych potwierdzono, że zdecydowana większość izolatów stanowi genotyp 15ADON. Genotyp ten wytwarza jedną z najbardziej toksycznych mykotoksyn grzybowych - deoksyniwalenol. Warty podkreślenia jest fakt, że jest to pierwsza publikacja wskazująca na tak znaczny udział omawianego gatunku/genotypu w polskich populacjach polowych grzybów patogenicznych. Autorzy badań wskazują, że powodem tego może być ocieplenie klimatu oraz znaczny wzrost zasiewów kukurydzy, której uprawa zwiększa efektywne wytwarzanie i rozprzestrzenianie się zarodników płciowych F. graminearum s.s.

W kolejnym etapie badań autorzy zsekwencjonowali grupę genów odpowiedzialnych za wytwarzanie trichotecenów i porównali te dane z sekwencjami DNA izolatów pozyskanych z innych krajów europejskich jak i z Ameryki Północnej i Południowej. Okazało się, że izolaty europejskie tworzą wspólną grupę genetyczną charakteryzującą się podobnym polimorfizmem DNA, co wskazuje na brak barier uniemożliwiających rozprzestrzenianie się genotypów F. graminearum s. s. w Europie. Natomiast, izolaty amerykańskie i europejskie tworzą dwie oddzielne grupy genetyczne, wskazując na barierę hamującą rozprzestrzenianie się tego gatunku na poziomie transkontynentalnym.

Autorzy podkreślają konieczność kontynuowania badań oraz potrzebę ich aktualizowania poprzez włączanie do analiz izolatów pozyskanych w przyszłych latach, z uwagi na wysoką plastyczność i zdolność adaptacyjną grzybów patogenicznych. Warto zaznaczyć, że badania te powstały dzięki dużemu zaangażowaniu młodych, ambitnych badaczy, w tym również studenta naszego Wydziału.

Opisywana publikacja: Bilska et al., 2018 - pdf

Źródło: http://wbib.uwm.edu.pl/aktualnosci/artykul-naszych-pracownikow-przewodnim-tytulem-ostatniego-numeru-czasopisma-toxins

Studenci z Japonii na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM

Na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM trwa międzynarodowy letni kurs dotyczący hydrobiologii wód lądowych. W zajęciach uczestniczą wspólnie studenci z UWM i Uniwersytetu z Hokkaido w Japonii.

To już 3. edycja międzynarodowego projektu naukowego organizowanego od 2016 roku przez Wydział Nauk Rybackich Uniwersytetu Hokkaido iWydział Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Ze strony polskiej uczestniczą w nim studenci z wydziałów Biologii i Biotechnologii oraz Wydziału Nauk o Środowisku. Ze strony japońskiej bierze udział 4 studentów Uniwersytetu Hokkaido.

- Kurs dotyczy ekosystemów śródlądowych Polski i jest to temat dosyć interesujący dla studentów z Japonii, ponieważ jako studenci nauk rybackich w programie swoich studiów mają zajęcia dotyczące przede wszystkim ekosystemów morskich. Dla nich jest to rodzaj uzupełnienia wiedzy – wyjaśnia prof. Alicja Boroń z Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM, jedna z osób koordynujących projekt.

Jak podkreśla prof. Boroń, mieszane polsko-japońskie studenckie grupy realizują w zasadzie miniprojekty badawcze. W laboratorium wykonują badania dotyczące biologii molekularnej. Obiektem badań jest ryba koza pospolita i karaś srebrzysty, tworzące mieszańce i poliploidy. Uzyskane wyniki omawiają na seminarium. Każdy student bierze udział w wykładach oraz zajęciach terenowych. Uczestnicy kursu zwiedzą także m.in. Kraków i Gdańsk.

Czy system studiowania studentów japońskich różni się od studiowania studentów polskich? Prof. A. Boroń twierdzi, że studenci japońscy mają na naukę więcej czasu.

- Brałam udział w wielu zajęciach na uniwersytecie Hokkaido i mam wrażenie, że tam jest więcej czasu na realizację danego przedmiotu. Wykład trwa na przykład 30-40 minut, po czym wykładowca zadaje studentom pytania i rozpoczyna się dyskusja. Studenci są mobilizowani, aby dyskutować o problemach przedstawionych na wykładzie – mówi prof. Boroń.

Zajęcia letniego międzynarodowego kursu na Wydziale Biologii i Biotechnologii wysoko oceniają i studenci polscy i japońscy.

- Myślę, że to dobra okazja do poszerzenia swego doświadczenia, poznania nowych ludzi. Tu, w laboratorium Diagnostyki Molekularnej badamy ekspresję genu dotyczącego receptora androgenowego w jajniku kozy. Dobrze nam się pracuje z kolegami z Japonii. Owszem, na początku była bariera językowa, ale dajemy sobie radę. Korzystamy w razie wątpliwości z programu do tłumaczeń w komórkach. Nauczyłem się kilku japońskich słów, np. oishii – to znaczy bardzo dobre, smaczne - opowiada Paweł Wydorski, student biotechnologii WBiB

Makoto Inada z Uniwersytetu Hokkkaido oprócz tematyki zajęć bardzo podoba się Kortowo i bliskość jeziora.

- Na zajęciach skupiamy się na ichtiologii, a to mnie niezwykle interesuje. Macie bardzo ładny kampus. Cieszę się, że mamy dodatkowo możliwość zwiedzenia Polski – dodaje.

Zajęcia trwają od 14 do 27 września. Po ich ukończeniu studenci uzyskają certyfikaty i punkty ECTS.

Koordynatorzy projektu z Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM liczą, że w niedalekiej przyszłości uda się zorganizować także wyjazd studentów polskich na Uniwersytet Hokkaido.

- Uczelnia ta dysponuje dwiema jednostkami pływającymi. Jedna to bardzo nowoczesny statek. Profesor Takafumi Fujimoto, koordynator projektu ze strony i japońskiej, zaproponował, abyśmy za dwa lata znaleźli fundusze na to, aby nasi studenci mogli wziąć udział w zajęciach na Uniwersytecie Hokkaido. Byłyby to badania dotyczące Morza Japońskiego – mówi prof. Boroń.

Współpraca Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Uniwersytetu Hokkaido trwa już 20 lat.

Studenci z Japonii nie ograniczają się tylko do uczestnictwa w zajęciach na UWM. Wezmą także udział w Olsztyńskich Dniach Nauki i Sztuki, przybliżając język i kulturę Japonii. W trakcie poprowadzonych przez nich zajęć będzie można nauczyć się kaligrafii oraz wysłuchać prezentacji na temat języka japońskiego.

mah

źródło: http://www.uwm.edu.pl/egazeta/studenci-japonii-na-wydziale-biologii-biotechnologii-uwm