Dr hab. Iwona Bogacka, prof. UWM z Katedry Fizjologii Zwierząt na Wydziale Biologii i Biotechnologii rozpoczęła realizację grantu badawczego z Narodowego Centrum Nauki. Chce określić rolę receptorów PPAR w regulacji procesów rozrodczych.
- Pani Profesor, receptory PPAR odkryto zaledwie 26 lat temu i do dziś naukowcy nie wiedzą do końca, jaką rolę pełnią w organizmie. Czym zatem są tajemnicze PPAR?
- PPAR to struktura wewnątrzkomórkowa (tzw. receptor jądrowy), która po połączeniu ze związkiem pasującym do niej jak klucz do zamka ma zdolność modulowania ekspresji genów. Białka, które są produktami ekspresji genów, regulują różnorodne procesy zachodzące w organizmie. PARP dużą rolę odgrywają w prawidłowej pracy serca, wątroby, mózgu, mięśni, tkanki tłuszczowej. W ostatnich latach naukowcy podkreślają ważną rolę PPAR w powstawaniu nowotworów. PPAR zostały odkryte w 1990 r. i wiedza na ich temat nieustannie wzrasta.
- Dlaczego Panią zainteresowały?
- W latach 2001-2003 byłam na stażu w Pennington Biomedical Research Center w USA i uczestniczyłam w badaniach określających wpływ związków aktywizujących formę gamma PPAR - jedną z trzech form, w jakich występuje PPAR i uważaną przez naukowców za szczególnie ważną - na procesy zachodzące w tkance tłuszczowej u ludzi. Wyniki tych badań stały się podstawą mojej habilitacji. Postanowiłam zbadać rolę PPAR w układzie rozrodczym (w tym czasie w mojej dziedzinie badań - fizjologii rozrodu - niewiele mówiło się o roli PPAR). Po powrocie ze stażu otrzymałam grant z MNiSW i rozpoczęłam badania na temat roli PPAR w układzie rozrodczym świni. Świnia jest dobrym modelem doświadczalnym w badaniach ze względu na duże podobieństwo do organizmu ludzkiego. Powody etyczne uniemożliwiają często przeprowadzenie badań na organizmie ludzkim, więc naukowcy często wykorzystują do doświadczeń organizm świni. Opublikowałam dotychczas z moim zespołem 10 prac dotyczących roli PPAR w układzie rozrodczym. Z badań wynika, że PPAR odgrywają istotną rolę w syntezie hormonów steroidowych oraz prostaglandyn - czynników warunkujących prawidłowy przebieg cyklu płciowego oraz wczesnej ciąży. Poszerzyliśmy też badania o prace nad określeniem udziału PPAR w syntezie cytokin - mediatorów ważnych w odpowiedzi immunologicznej organizmu.
- Jaką rolę odgrywają cytokiny?
- W czasie cyklu płciowego regulują syntezę hormonów w komórkach jajnika oraz kontrolują cykliczną przebudowę błony śluzowej macicy. Mają także ogromne znaczenie podczas implantacji zarodka. Rozwijający się zarodek zawiera przecież obcy materiał genetyczny ojca i aby organizm matki go nie odrzucił istnieje potrzeba modulacji układu immunologicznego matki. Cytokiny pełnią rolę mediatorów w dialogu pomiędzy organizmami matki i zarodka. Z kolei zaburzenia wydzielania cytokin często towarzyszą chorobom układu rozrodczego: stanowi zapalnemu, endometriozie czy syndromowi policystycznych jajników.
- Na czym będą polegały Pani badania?
- Grant, który rozpoczęłam realizować w styczniu 2016 r. z konkursu OPUS Narodowego Centrum Nauki obejmuje badanie roli receptorów PPAR w regulacji procesów rozrodczych z wykorzystaniem modelu świni domowej. Badania potrwają do 2019 r., a koszt ich realizacji wyniesie 760 tys. zł. Moja doktorantka mgr Aleksandra Kurzyńska uzyskała w grudniu 2016 r. grant z konkursu PRELUDIUM (na kwotę 100 tys. zł) także dotyczący roli receptorów PPAR w układzie rozrodczym.
Chcielibyśmy znaleźć odpowiedź na pytania czy zmiana aktywności PPAR wpływa na syntezę cytokin, czy PPAR uczestniczą w powstawaniu i przebiegu procesów zapalnych w układzie rozrodczym świni. Badania przeprowadzimy w in vitro, na skrawkach błony śluzowej i mięśniowej macicy pobieranych w różnych stanach fizjologicznych organizmu.
- Jak mogą zostać wykorzystane wyniki badań?
- To są tzw. badania podstawowe, mają charakter poznawczy. Pomogą lepiej poznać mechanizmy kontrolujące proces implantacji zarodka oraz procesy zapalne w układzie rozrodczym. Badanie procesu implantacji ma szczególne znaczenie, ponieważ, jak wykazują statystyki, w okresie okołoimplantacyjnym u świń a także innych saków ma miejsce największa śmiertelność zarodków - około 40%. Z kolei procesy zapalne w układzie rozrodczym zaburzają przebieg cyklu płciowego i utrudniają zajście w ciążę.
ib, mah (źródło: http://www.uwm.edu.pl/egazeta/ppar-receptory-wielu-obliczach)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz