Energetyczne wierzby i Fascynujący Dzień Roślin

18 maja 2012 obchodzony będzie międzynadorowy Dzień Roślin (Fascination of Plants Day w Olsztynie - zobacz program). Pośród wielu wykładów, pokazów, warsztatów i wycieczek o godz. 10.00 prof. Mariusz Stolarski wygłosi wykład pt. "Rośliny energetyczne - problemy i perspektywy. W poszukiwaniu alternatywnych źródeł energii - czy rośliny mogą sprostać temu zadaniu?”

Tuż po wykładzie, o godz. 10.40 można będzie z profesorem Mariuszem Stolarskim (Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa) porozmawiać w kawiarni naukowej (Kortowo, Collegium Biologiae, Bufet Jaga) o roślinach uprawianych dla celów energetycznych oraz z prof. Stanisławem Czachorowskim (zoologiem z Wydziału Biologii i Biotechnologi) o zmianach w różnorodności biologicznej, wywołanych wprowadzaniem takich upraw do warmińsko-mazurskiego krajobrazu. Obaj naukowcy biorą udział w badaniach naukowych w Programie Strategicznym – Zaawansowane Technologie  Pozyskiwania Energii,  zadanie nr „Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych”.  

W ostatnich latach odnawialne źródła energii (OZE) odgrywają coraz większą rolę w pozyskaniu energii pierwotnej w Polsce oraz w Unii Europejskiej. W ostatnich latach obserwuje się systematyczny wzrost pozyskania energii pierwotnej z odnawialnych źródeł energii. Tylko w  latach 2001-2009 pozyskanie tej energii wzrosło w Polsce z 5,1% do 9,0%, natomiast w 27 krajach Unii Europejskiej z 10,6% do 18,3%.

Biomasa stała (drewno i słoma) to główne źródło pozyskania energii odnawialnej w UE oraz w Polsce, odpowiednio 46,0% i 86,1%. Natomiast w dalszej kolejności w Polsce znajdowały się biopaliwa (7,1%), energia wody (3,4%), biogaz (1,6%), wiatr (1,5%). Zakłada się, że docelowo głównymi dostawcami biomasy energetycznej mają być rolnictwo, przemysł rolno-spożywczy oraz gospodarka komunalna. Obecnie biomasa pochodzenia rolniczego to głównie słoma. Natomiast w celu zapewnienia stabilności dostaw biomasy rolniczej w przyszłości dla rozwijającego się rynku niezbędny jest rozwój celowych upraw wieloletnich roślin energetycznych. Obecnie najczęściej uprawiane gatunki wieloletnie w celu pozyskania biomasy na cele energetyczne to topola, wierzba krzewiasta, miskant olbrzymi, ślazowiec pensylwański oraz inne gatunki. Uprawa wymienionych roślin wieloletnich oraz jednorocznych (np. rzepak, zboża, burak cukrowy i inne) na cele energetyczne umożliwi zagospodarowanie części niewykorzystanych obszarów rolniczych. 

Szacuje się, że przeznaczenie około 2 mln ha gruntów rolniczych w Polsce na potrzeby agroenergetyki może być alternatywą dla tradycyjnej produkcji rolniczej. Ta nowa sfera działalności rolnictwa zajmująca się produkcją, dostarczaniem oraz wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne (agroenergetyka) jest również bardzo istotna ze społeczno-ekonomicznego punktu widzenia, ponieważ stwarza szansę na zachowanie dotychczasowych i powstanie nowych miejsc pracy. Chodzi tu głównie o pracę na obszarach wiejskich, w rolnictwie, w sektorach produkujących urządzenia do pozyskania, zbioru, przetwarzania i energetycznego wykorzystania biomasy. Bowiem agroenergetyka może przyczynić się do rozwoju rolnictwa i powiązać je z lokalną energetyką, co powinno przynosić wymierne efekty. 

Wprowadzenie upraw roślin, przeznaczanych na potrzeby energetyczne zmienia nie tylko sytuację społeczno-ekonomiczną regionu czy wiejski krajobraz Warmii i Mazur. Oczekiwać można także zmian przyrodniczych. Stąd badania nad skutkami w bioróżnorodności. Naukowcy chcą sprawdzić różnorodne skutki jeszcze przed masowym wprowadzeniem takich upraw. 

 Atrakcyjność biomasy jako paliwa istotnie wzrasta przez zamknięcie obiegu środków finansowych razem z obiegiem paliw i energii na terenie powiatu, gminy czy nawet gospodarstwa. Należy zauważyć, że każda przysłowiowa złotówka wydana na olej opałowy czy gaz ziemny wypływa najczęściej poza teren gospodarstwa, gminy, powiatu, a bardzo często też poza teren kraju.

Z kolei wykorzystanie biomasy jako surowca energetycznego powoduje, że środki finansowe za produkowane paliwo pozostają na miejscu w obrocie lokalnym, w regionie. Chodzi o to, że dzięki temu systemowi podmioty wytwarzające paliwo czy energię z biomasy mają środki na inwestycje i rozwój oraz mogą zatrudnić nowych pracowników w branży rolniczo-energetycznej, co w konsekwencji przyczynia się do rozwoju lokalnego. 

Czytaj więcej o prof. Mariuszu Stolarskim (na zdjęciu wyżej, w uprawach wierzby energetycznej) oraz o tematyce spotkania w olsztyńskiej kawiarence naukowej.

PROGRAM STRATEGICZNY – ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA ENERGII ZADANIE NR 4 – „Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych”.