Dziwne narzędzie do rozpoznawania gatunków – chromatografia cienkowarstwowa w identyfikacji grzybów zlichenizowanych (porostów)

Cetrelia monachorum

Chromatografia cienkowarstwowa to technika pozwalająca na rozpoznawanie wielu związków chemicznych. Celem naszych warsztatów w czasie Nocy Biologów jest zapoznanie z tym narzędziem, które wykorzystywane jest w identyfikacji gatunków grzybów zlichenizowanych (porostów), zwłaszcza gatunków sterylnych (nie wytwarzających owocników), np. z rodzajów: liszajec (Lepraria), ochrost (Ochrolechia), lub nibypłucnik (Cetrelia).

Podczas spotkania uczestnicy praktycznie wykonają kolejne etapy identyfikacji tzw. substancji porostowych - wtórnych metabolitów, diagnostycznych dla poszczególnych gatunków (głównie związków aromatycznych, m.in. dibenzofuranów, depsydów, depsydonów). Kolejne etapy obejmą: pobieranie materiału z plech porostów, nakładanie ekstraktów na płytki chromatograficzne, rozwijanie i wywoływanie chromatogramów, obserwacja barwnej fluorescencji identyfikowanych substancji pod lampą UV. Równolegle, pomiędzy kolejnymi etapami chromatografii, możliwa będzie obserwacja „mikroświata” porostów przy pomocy mikroskopu optycznego i stereoskopowego – różnych struktur wielu gatunków. Każda osoba chętna będzie miała możliwość samodzielnego wykonania preparatu. Dodatkowo przewidziano pokaz herbarium lichenologicznego i materiałów informacyjnych o zróżnicowaniu i wykorzystaniu porostów. Jeśli chcesz chociaż przez chwilę stać się badaczem i poznawać interesujący świat porostów – zapraszamy do uczestnictwa w warsztatach.

dr Anna Zalewska, mgr Justyna Szydłowska 
(Katedra Botaniki i Ochrony Przyrody UWM w Olsztynie)

Płytka chromatograficzna pod lampą UV