Rola martwego drewna w ekosystemach leśnych

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Leśny Zakład Doświadczalny Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie, Wydział Leśny SGGW w Warszawie we współpracy z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych

zaprasza na

X Konferencję z cyklu AKTYWNE METODY OCHRONY PRZYRODY W ZRÓWNOWAŻONYM LEŚNICTWIE

która odbędzie się w dniach 26-27 marca 2014 roku w auli CEPL SGGW w Rogowie

Temat przewodni: ROLA MARTWEGO DREWNA W EKOSYSTEMACH LEŚNYCH

Martwe drewno jest nieodłącznym składnikiem ekosystemów leśnych. Ocena roli martwego drewna w zbiorowiskach leśnych jest zadaniem trudnym i budzącym wciąż wiele kontrowersji w różnych środowiskach. Od szeregu lat trwa dyskusja pomiędzy zarządzającymi lasami, a środowiskiem naukowym, przyrodniczym i przemysłem drzewnym, dotycząca przede wszystkim ilości, kategorii oraz funkcji martwego drewna. W opinii niektórych przedstawicieli naszego społeczeństwa martwe drewno to „miliony metrów sześciennych straconego surowca drzewnego”, który „gnijąc” wpływa na wzrost emisji dwutlenku węgla i zagraża nawet siedliskom i gatunkom na obszarach Natura 2000.

Wśród przyrodników dominuje przekonanie, że zasoby martwego drewna w praktyce nadal są utrzymywane na poziomie o wiele mniejszym, niż jest to potrzebne dla zachowania ochrony różnorodności biologicznej w naszym kraju. Problemem są wciąż niedoskonałości metodologiczne i brak kompleksowych opracowań dotyczących optymalnej miąższości i struktury martwego drewna z terenu naszego kraju. Szczególnie mało badań dotyczy zapasu martwego drewna, zwłaszcza w różnych siedliskach. O wiele więcej jest prac poświęconych jego istotnej roli ekologicznej i miejscu życia dla saproksylicznych gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Niektóre standardy dotyczące pozostawiania i zwiększania zasobu martwego drewna w lasach sprecyzowała polska Grupa Robocza FSC. Część z nich jest przyjęta i stosowana przez Lasy Państwowe (np. osiągnięcie miąższości martwego drewna równej co najmniej 5% zapasu w skali RDLP).

O ilości martwego drewna pozostawionego w lesie decyduje dziś arbitralnie nadleśniczy. Również obecne zapisy znowelizowanych w 2012 roku Instrukcji i Zasad gospodarowania w Lasach Państwowych dostrzegają i podkreślają ważną rolę biocenotyczną drewna martwego i zamierającego. W celu ochrony różnorodności biologicznej „należy pozostawiać w lesie drewno martwych drzew w różnych stadiach rozkładu, uwzględniając uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne”, z zastrzeżeniem, że jego ilość nie spowoduje „wzrostu zagrożenia ze strony szkodników wtórnych” i w konsekwencji rozpad drzewostanu. Z punktu widzenia praktyki ochrony lasu za szczególnie cenne uważa się także drzewa biocenotyczne – tzw. „leśnych weteranów”.
Pytania kluczowe

• 1. Czy ilość martwego drewna w polskich lasach jest wystarczająca dla zapewnienia trwałości populacji korzystających z niego organizmów?
• 2. Czy jest możliwe w oparciu o odpowiednie argumenty merytoryczne (badania) ustalenie wartości progowych zapasu martwego drewna dla poszczególnych typów siedlisk?
• 3. Czy i jakie są zależności ekologiczne pomiędzy ilością i kategorią martwego drewna, a liczbą gatunków saproksylicznych?
• 4. Dla jakich konkretnie gatunków organizmów należy określić niezbędną ilość martwego drewna w lasach gospodarczych?
• 5. Czy nasza wiedza o wymaganiach organizmów saproksylicznych w stosunku do martwego drewna jest na tyle wystarczająca, by określić dla nich tzw. „próg wymierania”?
• 6. Jakie konkretnie aktywne działania ochronne należy podjąć dla zachowania gatunków związanych z martwym drewnem?
• 7. Czy i jak promować rolę i obecność martwego drewna w lasach?

Planowane sesje tematyczne

• 1. Martwe, żywe, zamierające – w poszukiwaniu definicji
• 2. Funkcje ekologiczne martwego drewna
• 3. Martwe drewno siedliskiem życia wielu organizmów
• 4. Martwe drewno a stan sanitarny lasu
• 5. Ile martwego drewna w lesie? Rachunek zysków i strat

Cele konferencji

Ocena stanu wiedzy dotyczącej gatunków saproksylicznych
Próba określenia ilości martwego drewna w lasach gospodarczych i ochronnych
Promocja roli ekologicznej martwego drewna w ekosystemach leśnych Charakter konferencji i uczestnicy Konferencja poświęcona jest doskonaleniu praktycznych metod ochrony przyrody w zrównoważonym leśnictwie, szczególnie roli martwego drewna w ekosystemach leśnych. Ma charakter ogólnopolskiego forum wymiany doświadczeń i poglądów w tym zakresie. Przeznaczona jest dla pracowników Lasów Państwowych, regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, parków narodowych i krajobrazowych, środowisk naukowych, instytucji i urzędów publicznych oraz organizacji pozarządowych związanych z aktywną ochroną przyrody w lasach.

Patronat honorowy (w trakcie ustaleń)
Janusz ZALESKI – Główny Konserwator Przyrody
Michał KIEŁSZNIA – Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska
Alojzy SZYMAŃSKI – JM Rektor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Adam WASIAK – Dyrektor Generalny Lasów Państwowych
Janusz DAWIDZIUK – Dyrektor Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Warszawie
Janusz CZEREPKO – Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa
Andrzej GRZYWACZ – Polskie Towarzystwo Leśne
Piotr PASCHALIS-JAKUBOWICZ – Stowarzyszenie Inżynierów, Techników leśnictwa i Drzewnictwa Patronat medialny (w trakcie ustaleń)
Biznes i Ekologia
Głos Lasu
Las Polski
Dwutygodnik Środowisko Komitet Organizacyjny (w trakcie ustaleń) Dariusz ANDERWALD – SGGW LZD CEPL w Rogowie Jolanta BŁASIAK – Wydział Ochrony Przyrody DGLP Lech BUCHHOLZ – Świętokrzyski Park Narodowy Ewa CHEĆKO – Białowieska Stacja Geobotaniczna Jacek HILSZCZAŃSKI – Instytut Badawczy Leśnictwa Roman STELMACH – Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Marek SŁAWSKI – Wydział Leśny SGGW Jerzy SZWAGRZYK – WL Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Paweł STRZELIŃSKI – WL Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Pozostałe informacje na: http://cepl.sggw.pl

Przewodniczący Konferencji Henryk ŻYBURA – dziekan Wydziału Leśnego SGGW w Warszawie 22 / 59 38010, dwl@sggw.pl
Sekretarz Konferencji Dariusz ANDERWALD – kierownik CEPL LZD SGGW w Rogowie 46 / 87 48374, anderwald.lzd@interia