czwartek, 2 stycznia 2014

Noc przypraw, czyli jak smakują rośliny


Przyprawy stały się tak powszechne oraz ogólnie dostępne, że na co dzień nie zastanawiamy się skąd się biorą. Czasy, gdy z trudem je zdobywano, toczono wojny w ich sprawie, ceniono je ponad złoto i diamenty, dawno minęły. Obecnie tak się przyzwyczailiśmy do dóbr, które mamy w każdym sklepie, że staliśmy się mało dociekliwi i na ogól nie bardzo ciekawscy. A warto wiedzieć, że świat przypraw jest bardzo różnorodny i bogaty. I nie chodzi tu wyłącznie o ich wygląd, smak, zapach czy liczne zastosowania w sztuce kulinarnej. Przecież wszyscy dobrze wiemy, że przyprawy nie biorą się z torebki ani ze sklepu, tak jak mleko nie pochodzi z kartonu, tylko od krowy. Także przyprawy pochodzą od roślin – stanowią ich różne części. Czasami rosną na drzewach, jak na przykład anyż gwiazdkowy z rodziny liliowatych czy liść laurowy z rodziny wawrzynowatych.

Cynamon jest pozyskiwany z kory drzewa – cynamonowca cejlońskiego, a goździki korzenne – z nierozwiniętych kwiatów goździkowca. Bywają takie przyprawy, u których wykorzystujemy praktycznie całą roślinę, jak w przypadku bazylii, estragonu, oregano, majeranku czy rozmarynu, albo tylko jej kłącze, np. u imbiru. Liczne przyprawy to po prostu owoce danej rośliny, np. pieprzu, gorczycy czy jałowca. Wyjątkowy przykładem jest szafran – najdroższa przyprawa na świecie. Pozyskiwany jest z roślin z rodziny kosaćcowatych i stanowi żółtą szyjkę słupka kwiatu z wyrastającymi z niej trzema błyszcząco-pomarańczowymi znamionami. Im ciemniejsze nitki szafranu, tym wyższa jego jakość. Natomiast królową przypraw nazywana jest wanilia płaskolistna (Vanilla planifolia). To najcenniejsza z przypraw, zaraz po szafranie, ze względu na ręczny sposób zapylania oraz czasochłonną obróbkę zbiorów. Do początku XIX wieku monopol na produkcję wanilii miał Meksyk, ponieważ tylko tam występowały pszczoły bezżądłowe z rodzajów Melipona i Trigona, zdolne do zapylenia jej kwiatów. Potrafią to również niektóre kolibry. Obecnie dzięki metodzie ręcznej możliwe jest uprawa w innych rejonach, a największym producentem wanilii na świecie jest Indonezja.

Eliza Przystał

Wystawa "Noc przypraw", w czasie Nocy Biologów (zobacz szczegóły).

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz