poniedziałek, 25 kwietnia 2016

Malakologia


Mięczaki są drugą na świecie, po stawonogach, grupą zwierząt co do liczby gatunków; obecnie zalicza się do nich ok. 130 000 gatunków; w Polsce występuje zaledwie ok. 280 gatunków (głównie ślimaki). Do mięczaków zaliczamy 8 gromad, z których najczęściej omawiane należą do ślimaków (ponad 80% gatunków), małży czy głowonogów. Występują zarówno w wodzie (większość) jak i na lądzie (tylko część ślimaków). Są grupą o bardzo zróżnicowanej budowie ciała ale również interesującej biologii. Mięczaki odznaczają się bardzo dużym zróżnicowaniem wielkości, od bardzo małych, ok. 0,5 mm długości niektórych ślimaków czy małży do gigantycznych głowonogów z rodzaju Architeuthis, których długość (wraz z ramionami) wynosi nawet 20 m. Należą tu gatunki zarówno roślinożerne, drapieżne (z wyspecjalizowanymi strukturami do łapania zdobyczy), wszystkożerne, filtrujące i padlinożerne. Różnorodność dotyczy również sposobów rozrodu; mogą być zarówno rozdzielnopłciowe jak i obojnacze; u niektórych występuje rzadkie w przyrodzie zjawisko zmiany płci. Zapłodnienie może być zewnętrzne w wodzie jak i wewnętrzne, przy pomocy wyspecjalizowanych narządów kopulacyjnych. Niektóre, tak jak samice ośmiornicy pospolitej, opiekują się złożonymi jajami, kierując na nie ze specjalnego lejka wyrzucaną wodę.

Najbardziej znanym i rozpoznawalnym mięczakiem w Polsce jest ślimak winniczek, który jest największym lądowym gatunkiem żyjącym w Europie. Dojrzewa dość późno, bo dopiero w trzecim roku życia; może żyć nawet ok. 10 lat. W naszych warunkach klimatycznych, w okresie od października do kwietnia, hibernuje, tzn. zamyka się w muszli specjalną wapienną zasklepką, minimalizując swoje czynności życiowe. W Polsce objęty jest ochroną częściową. Bywa eksportowany z Polski do krajów Europy Zachodniej (głównie Francja), gdzie uważany jest za przysmak. W Rozporządzeniu Ministra Ochrony Środowiska (rok 2014) w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt zezwolono na zbiór osobników o średnicy muszli powyżej 30 mm (lub 31 mm), przez łącznie 30 dni, w okresie od 20 kwietnia do 31 maja.

dr Dorota Juchno,
Katedra Zoologii

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz