sobota, 15 marca 2014

Co mnie fascynuję w biologii, czyli o klonowaniu i gmo

„Niezależnie od tego jak człowiek skonstruowałby komputer, nie dorówna on ludzkiemu mózgowi. Tak samo choćby poznano nie wiem jakie fizyczne teorie, odkryto niezbadane cząsteczki materii i rozwiązano wszystkie problemy matematyczne to i tak biologia pozostawi nam największe tajemnice i zawsze będzie najwyśmienitszą ze wszystkich nauk.” 

Biologia dzieli się na wiele interesujących dziedzin. Ciężko wybrać jedną, najbardziej zajmującą. Co mnie fascynuje w biologii? To bardzo trudne i obszerne pytanie. We wszystkim tym, co nas otacza możemy dopatrzeć się powiązania z tą dziedziną nauki. Dzięki wiedzy w zakresie biologii możemy np. poznać samego siebie czy pomagać innym. Od początku świata ludzie dążyli do poznania otoczenia. W dzisiejszych czasach choć mamy niesamowite osiągnięcia badawcze, to nadal umykają nam rzeczy, których badacze nie są w stanie odkryć.

Nasi przodkowie nie mieli takich dylematów. Ich prymitywny styl życia polegał na ubieraniu się w skóry, polowaniu narzędziami wykonanymi własnoręcznie. Żyli w jaskiniach, a mimo to egzystowali, do życia nie brakowało im niczego. Tak właśnie funkcjonował człowiek. W naturze każdy najdrobniejszy listek ma znaczenie. Dzięki roślinom mamy tlen, dzięki zwierzętom pożywienie. Obrazuje nam to, jak człowiek jest zależny od natury.

Jeśli zagłębimy się w biologii możemy znaleźć wytłumaczenie na wiele interesujących nas zagadnień. Darwin dzięki dociekliwości i wielkiej mądrości stworzył Teorię Darwina. Mówiła ona jak zmieniał się mechanizm organizmów na przestrzeni lat. Stworzył najlepiej udokumentowaną teorię ewolucji. W czasie pięcioletniej podróży dookoła świata zebrał mnóstwo informacji na temat życia roślin i zwierząt z wielu zakątków kuli ziemskiej. Odkrywa przed nami zupełnie inny ogląd rzeczywistości i postrzegania świata. Doszedł do wniosku, że świat istot żywych jest zmienny, a proces ten jest ciągły i stopniowy. Mówi nam, że wszystkie gatunki są ze sobą spokrewnione, a zmiany ewolucyjne są wynikiem doboru naturalnego. Niesamowite jest to, że wszystko ma swoje miejsce, istnieje hierarchia, swoisty ład i porządek. Każdy element ma swoje zadanie we wszechświecie. Idealnie ujął to Albert Einstein mówiąc „jestem świadomy, że umysł ludzki jest zbyt ograniczony, by głębiej wniknąć w harmonię wszechświata którą nazywamy prawami natury”. Dzisiejsze czasy zaprzeczają temu zupełnie. Mogłoby się wydawać, że dziś dla człowieka nie ma granic. Dawniej wszystko toczyło się własnym tokiem, człowiek nie ingerował w naturę w takim stopniu jak obecnie.

Podając dość prosty przykład jakim jest wynalezienie szczepionki na wściekliznę, możemy zaobserwować ingerencję człowieka w harmonię świata. Ludwik Pasteur, który wynalazł szczepionkę, zastosował ją po raz pierwszy na dziewięcioletnim chłopcu. Mimo, że lek ten nie był dopracowany i nie mógł być stosowany na ludziach, uratował chłopcu życie. Według Darwina chłopiec powinien umrzeć. Była to naturalna kolej rzeczy. Dzięki dziedzinie biologii, bakteriologii zostało uratowane ludzkie istnienie. Dzięki temu, że biolodzy, naukowcy pracują nad nowymi lekami, szczepionkami długość życia wydłuża się. Choroby, które kiedyś były śmiertelne, które uśmiercały tysiące ludzi zostały pokonane. Niestety ludzie mają tendencje do przekraczania norm i zupełnie wychodzą poza granicę praw natury. Klonowanie jest w dzisiejszych czasach bardzo popularne. Ma zarazem dobre i złe strony. Ludzie klonują zwierzęta, marzą o klonowaniu ludzi. Ingerują w naturę i porządek rzeczywistości. Na pozór zła rzecz może mieć również dobre strony. Klonując rośliny możliwe jest szybkie i efektowne powielanie roślin modyfikowanych. Możliwe jest przeprowadzanie badań nad wzrostem i rozwojem roślin oraz otrzymywanie ich innych odmian. W medycynie klonowanie reprodukcyjne odgrywa ważną rolę. Ma ono na celu uzyskanie całego ludzkiego organizmu – klonu człowieka od którego zostałby pobrany materiał genetyczny. Takie klonowanie miałoby istotne zastosowanie w przypadkach bezdzietnych par. Nie posiadamy jednak wiedzy z zakresu procesów kierujących naszym rozwojem, skutkiem tego byłoby obciążenie klonu licznymi wadami genetycznymi. Istnieje też problem w zakresie uprzedzeń moralnych i etycznych.

Klonowanie ludzi nadal budzi wielkie kontrowersje w społeczeństwie. Sam nie mogę przyjąć konkretnego stanowiska na te temat lecz uważam, że choć uczyniło by to wiele dobra nie należy igrać z naturą. Fascynujące jest klonowanie terapeutyczne, które polega na trwającej do dwóch tygodni hodowli zarodków w celu uzyskania komórek macierzystych. Z ludzkiej komórki jajowej usuwa się zawierające informację genetyczne jądro, a na jego miejsce wprowadza się jądro komórki somatycznej przyszłego biorcy. Potem komórka jajowa pobudzana jest do podziałów. Tak powstają multipotentne komórki macierzyste. Komórki te mogą dać początek kilku różnym typom komórek, z reguły o podobnych właściwościach i pochodzeniu embrionalnym, które można izolować na potrzeby leczenia. Dzięki takiemu klonowaniu zmniejsza się ryzyko odrzucenia przeszczepu. Lekarze mogą uratować życie milionom ludzi. Niestety proces ten nie jest wszędzie dozwolony. Nie wiemy dokładnie do czego może nas to doprowadzić. Nie wiemy jakie będą tego skutki. Może nam to pomóc jak również zaszkodzić. Ostatnimi czasy dość popularne stają się organizmy modyfikowane genetycznie. Tak jak wszystko ma to dwie strony medalu. Potencjalnymi korzyściami dla ludzi jest uzyskiwanie organizmów transgenicznych o pożądanych cechach.

W toku ewolucji mikroorganizmów rośliny i zwierzęta wykształciły systemy białkowe odpowiedzialne za neutralizacje i usuwanie szkodliwych substancji z organizmu. Dzięki zdolnościom detoksykacyjnym oraz odpowiednim modyfikowaniu jest możliwe przeprowadzenie bioremediacji. Modyfikacje genetyczne są niezwykle cenne dla środowiska i znaczące w medycynie. Dzięki takim procesom jest możliwe otrzymanie ludzkiego hormonu insuliny czy somatropiny. Somatotropinę między innymi możemy uzyskać z genetycznie modyfikowanej sałaty. Zmodyfikowane genetycznie bakterie pałeczki okrężnicy (Escherichia coli) produkują ludzkie białko, tkankowy aktywator plazminogenu. Bierze on udział w rozkładzie skrzepów krwi. Modyfikacje znajdują zastosowanie w najróżniejszych dziedzinach, od środowiska naturalnego, przez medycynę, po gospodarkę. Korzyści z tego wynikających jest równie dużo jak zagrożeń. Zagrożeniami wypływającymi z modyfikacji genetycznych jest obawa, że organizmy transgeniczne będą krzyżować się z organizmami niemodyfikowanymi. W efekcie doprowadzi to do rozprzestrzeniania się transgenów w środowisku. Inwazyjność GMO zagraża różnorodności genetycznej organizmów, które zostały otrzymane przez selekcję osobników i nasion. Ludzkiemu zdrowiu mogą zagrażać produkty ekspresji obcych genów czyli nowe dla organizmów białka. Mogą one modyfikować przebieg komórkowych szlaków metabolicznych.

Po takich przemyśleniach nadchodzi jednak myśl, że człowiek poznając w 2006r. swój genom i różne dziedziny biologii dochodzi do wniosku, że to natura jest ponad nami, a my ją tylko odkrywamy z jedną uwagą, że po drodze niektóre zjawiska naprawiamy, a inne niszczymy.

Sebastian Sęk

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz