Kortowska kolekcja dalii i wolontarusz z USA

W pobliżu szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii (na terenie Ogrodu Dydaktyczno-Doświadczalnego, ul. Heweliusza 22, Olsztyn – Kortowo) w bieżącym roku zostały wysadzone dalie z wydziałowej kolekcji. Rosną tam głównie dalie zaliczane do odmian dekoracyjnych, nieco mniej jest odmian z grupy kaktusowych i pomponowych. Łącznie zgromadzono ponad 200 odmian dalii. Można będzie je oglądać podczas IV Olsztyńskiej Wystawy Dalii, odbywającej się w dniach 10 - 11 września 2016 roku. Większość dalii kwitnie już w tej chwili.

Dalie zostały wysadzone do ziemi na początku maja. Cały czas trwają prace pielęgnacyjne związane z usuwaniem chwastów, nawadnianiem, nawożeniem oraz stawianiem podpór. W pracach tych pomagają pracownicy WBiB (Alina Szarejko, Grzegorz Fiedorowicz), doktoranci (Klaudia Bojarowska, Monika Czermińska) oraz wolontariusze (Magda Pitura, Iwona Pauk oraz Marek Chyliński). Co ciekawe, Marek przyjechał do Polski na studia ze Stanów Zjednoczonych. Chce poznać swoje polskie korzenie oraz nauczyć się języka polskiego. Uważa on, że kontakt z naturą oraz otaczanie się pięknem ma dobroczynny wpływ na człowieka, z czym się całkowicie zgadzam.

Jednocześnie zapraszam wszystkich chętnych do pomocy przy pielęgnacji dalii w każdy czwartek w godz. 9:00 – 13:00. Miejsce spotkania - szklarnia Wydziału Biologii i Biotechnologii na terenie Ogrodu Dydaktyczno-Doświadczalnego, ul. Heweliusza 22, Olsztyn – Kortowo.

Teresa Jagielska

fot. Grzegorz Fiedorowicz

Właśnie zakwitł.... Olsztyn

Dalia - odmiana Olsztyn, fot. Grzegorz Fiedorowicz

W uniwersyteckim ogrodzie kwitną dalie, właśnie zaczęła kwitnąć odmiana Olsztyn.

(red.)

Kortowskie dalie

W kolekcji Wydziału Biologii i Biotechnologii jest ponad 200 odmian dalii. Pierwsze już zakwitają. Czas na podwiązanie wysokich odmian... Trwają przygotowania do IV Olsztyńskiej Wystawy Dalii.

G.F

Wielki Dzień Pszczół w Mazurskim Parku Krajobrazowym

Mazurski Park Krajobrazowy serdecznie zaprasza na wspólne świętowanie ogólnopolskiego Wielkiego Dnia Pszczół. Celem tego dnia jest edukacja na temat roli zapylaczy w środowisku oraz zagrożeniu ich wyginięcia. Pragniemy również przypomnieć o tym, jak wiele produktów zawdzięczamy ciężkiej pracy tych pożytecznych owadów.

W programie Wielkiego Dnia Pszczół będą wspólne warsztaty budowania domków dla pszczół dziko żyjących. Każdy odwiedzający będzie miał szansę zbudować swój własny domek dla owadów i zabrać go do domu, aby w jego ogrodzie czy też balkonie zagościły te pożyteczne zwierzęta. Będzie można również dowiedzieć się jakie rośliny są przyjazne dla pszczół i jakie warto sadzić w ogrodach. Podczas Wielkiego Dnia Pszczół, będzie możliwość spotkania z lokalnymi pszczelarzami, aby dowiedzieć się o ich pracy oraz spróbować jej słodkich efektów w postaci miodu.

Funkcjonować będą stoiska promocyjne Mazurskiego Parku Krajobrazowego oraz Nadleśnictwa Maskulińskie, na których będą prowadzone gry i zabawy edukacyjne. Dodatkowo w trakcie obchodów ogłoszony będzie konkurs malowania na dachówkach. Najpiękniejsze prace upiększą dach hotelu dla owadów przy siedzibie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Chętnie będą mogli wziąć udział w pszczelej grze terenowej. Ciekawskich serdecznie zapraszamy i zachęcamy do wspólnej zabawy 8 sierpnia 2016 roku od godz. 11:00 w ogrodzie przy Ośrodku Edukacji Mazurskiego Parku Krajobrazowego w Krutyni.

MPK

Pisali o nas w Wiadomościach Uniwersyteckich

Wiadomości Uniwersyteckie, czerwiec-lipiec 2016.

Arteterapia dla każdego

Arteterapia wywodzi się z kultury starożytnej Grecji i Rzymu jako element holistycznej idei leczenia.W latach trzydziestych ubiegłego wieku arteterapię zaczęto stosować w Stanach Zjednoczonych uznając, że proces tworzenia działa uzdrawiająco i poprawia jakość życia.Freud jako twórca psychoanalizy określił sztukę jako efekt procesów pierwotnych - myślenie symboliczne, nieświadome w przeciwieństwie do procesów wtórnych- myślenie racjonalne i analityczne.

Jedną z form stosowanych w arteterapii są sztuki plastyczne. Ekspresja graficzna odkrywa emocje, rozładowuje napięcia, kompensuje braki i niepowodzenia, zaspokaja potrzebę akceptacji siebie i poczucie własnej wartości oraz potrzebę rozwoju społecznego.Malowanie jest prostą formą wyrazu, którą posługujemy się od dziecka nawet przed rozwojem funkcji mowy. W tej naturalnej aktywności możemy skorzystać z bogactwa natury w postaci barwników roślinnych. Ich źródłem są owoce, warzywa, kwiaty i liście roślin oraz niektóre przyprawy kuchenne..Najłatwiej możemy uzyskać roślinny barwnik żółty, następnie czerwony i zielony, najtrudniej zaś niebieski i czerń. Obrazy, które namalujemy sokiem owocowym nie będą trwałe, gdyż barwniki naturalne szybko ulegają degradacji pod wpływem światła i temperatury. Jednak w chwili kiedy powstają intensywność i pełnia kolorów jest niesamowita. Każda forma tworzenia angażuje człowieka w sposób holistyczny i działa rozwojowo.Wykorzystanie bezpiecznych, barwników naturalnych w tym procesie jest również bliskie człowiekowi w aspekcie ekologicznym.

W szklarni Wydziału Biologii i Biotechnologii odbyły się warsztaty " Malowanie roślinami" z okazji Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki w poprzednich edycjach oraz Nocy Biologów. Były to zajęcia z udziałem dzieci i młodzieży szkolnej. Barwniki roślinne to grupa związków organicznych o zróżnicowanej budowie chemicznej. Wiedzę o ich właściwościach mogliśmy użyć do wzmocnienia lub zmiany koloru przy pomocy bezpiecznych środków kuchennych. Korzystaliśmy też z metody malowania palcami używając samodzielnie przygotowanego żelu zabarwionego sokiem owocowym.

W czasie bieżących Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki 22 września 2016 r w godzinach od 16.00 do 18.00 odbędzie się prezentacja przygotowania i zastosowania barwników roślinnych w szklarni Wydziały Biologii i Biotechnologii.

Teresa Jagielska

Conserving Soils and Water 2016

Dear Colleagues,

We inform you that the deadline for submission of applications for participation in the International Scientific Conference „Conserving Soils and Water 2016” which will be held from 31.08 to 03.09.2016 at Atlantis hotel, Sarafovo district, Burgas, Bulgaria was extended until 31.07.2016.
Detailed information can be found in the attached files.
More information about the Conference is available on  http://www.conserving-soils.eu
The programme of the conference is elaborated in such a way, that it gives the possibility of  relaxation, amusements and becoming acquainted with the cultural, historical and natural sights of the Black Sea.

Best regards,

Corresp. Memb. Prof. DSc. Hristo Beloev
Chairman of the International Program Committee
Prof. D.Sc. DHC Georgi Popov,
President of Bulgarian Scientific-Technical Union of Mechanical Engineering

Wielki Dzień Pszczół

Mazurski Park Krajobrazowy organizuje Wielki Dzień Pszczół 2016. Odbędzie się on 8 sierpnia (poniedziałek) w Krutyniu, siedzibie Mazurskiego PK.

Wielki Dzień Pszczół wpisał się na stałe w kalendarz ekologicznych świąt Polaków. Co roku w obchodach uczestniczą tysiące Polaków, a także liczne placówki i organizacje przyrodnicze. Jego pierwsza edycja odbyła się w 2013 r. w placówkach edukacyjnych na terenie całej Polski. W 2014 i 2015 r. do obchodów dołączyły również ogrody botaniczne i parki narodowe oraz krajobrazowe, które tego dnia zorganizowały szereg atrakcji, a wybrane oferowały bezpłatny wstęp dla wszystkich odwiedzających.

Co będzie w Krutyniu? Budowanie domków dla pszczół samotnic, pokaz bartnictwa, pokazy pszczelarzy, malowanie ziół i owadów na starych dachówkach oraz na kamieniach, wykłady i pogadanki. Jednym słowem edukacyjny piknik z entomologią w tle. Wydział Biologii i Biotechnologii wspiera te inicjatywę.

St.Czachorowski

Murarka ogrodowa – pierwszy pracuś w ogrodzie

Murarka ogrodowa, fot. Mateusz Sowiński

W świecie owadów na miano najpracowitszych zasługują głównie owady społeczne tj. pszczoły czy mrówki. Czy zatem działanie w grupie stanowi o efektywności w pracy? Otóż nie zawsze. Nawet samotnie żyjące owady są w stanie im dorównać.

Mało znanym, wczesnowiosennym i pożytecznym owadem jest pszczoła – murarka ogrodowa (ruda). Prowadzi samotny tryb życia, nie zakłada kolonii i nie posiada instynktu społecznego. Jest bardzo skutecznym zapylaczem i swoja pracę rozpoczyna już w marcu, gdy temperatury osiągają powyżej 15 stopni Celsjusza. Można ją spotkać w ogrodach, sadach oraz na łąkach. W związku z tym, że nie broni gniazda, jest łagodna i nie żądli.

Różni się od znanej nam pszczoły miodnej pod wieloma względami. Jeśli chodzi o wygląd wyróżnia się czerwono-brązowym owłosieniem ciała. Jest mniejsza od pszczoły miodnej i bardziej ruchliwa. Oznacza to, że podczas tego samego czasu odwiedza większą ilość kwiatów. Podczas swojego tzw. „lotu roboczego” murarka odwiedza kwiaty różnych gatunków. U pszczoły miodnej występuje zjawisko wierności kwiatowej. Oznacza to, że odwiedza tylko kwiaty jednego gatunku, aż do wykorzystania całości źródła pokarmu, nie interesując się innymi kwiatami.

Bardzo znaczące różnice widać w cyklu rozwojowym obu tych pszczół. U pszczoły miodnej, która żyje społecznie, występuje królowa oraz robotnice, które pomagają jej w opiece nad kolejnymi larwami. W ciągu roku w ulu może wystąpić wiele pokoleń pszczół, są one aktywne od kwietnia do nawet października.

U murarki występuje tylko jedne pokolenie, które jest aktywne od marca do czerwca. Samice murarki zakładają tzw. gniazdo liniowe, wykorzystując do tego różne kanaliki i tworząc w nich komory. Ilość komór jest zależna od długości kanalika. W tym celu zajmuje rozmaite szczeliny, dziury oraz chodniki wydrążone przez chrząszcze w martwym drewnie. W każdej komorze umieszcza porcje pyłku, na której składa zapłonione jajo. Aby wyposażyć jedną komorę samica musi wybrać się od 10 do 15 razy po pokarm. Poszczególne komory oddziela ściankami ze specjalnej zaprawy, którą tworzy z gliny rozrobionej śliną. Stąd właśnie wzięła się jej nazwa - murarka. Larwy rozwijają się w komorze, jedząc pyłek zgromadzony przez matkę. Następnie przechodzą przeobrażenie.

Dorosłe owady wylęgają się jeszcze przed zimą i zimują w nich. Wczesną wiosną ze swoich komór wygryzają się dorosłe owady. Jest to odpowiednio skorelowane w czasie, otóż pierwsze wygryzają się samce (1-2 tygodni przed samicami) umieszczone bliżej wylotu kanalika. Samice są monandryczne, oznacza to, że kopulują z samcami tylko raz w życiu. Murarki mimo samotnego trybu życia wykazują tendencję do zakładania gniazd w pobliżu miejsca swojego rozwoju. Skutkuje to tym, że z roku na rok następuje wzrost populacji tego niezwykle sprawnego zapylacza, co jest bardzo pożądane w naszych ogrodach i sadach.

Jeśli chcielibyśmy w swoim ogródku cieszyć się większą ilością kwiatów, a w sadach mieć więcej owoców, możemy „zatrudnić” naszą murarkę, tworząc dla niej odpowiednie miejsce do gniazdowania. Prostą i łatwą konstrukcją do wykonania jest pęczek trzciny lub innej rośliny o pustych łodygach, np. bambusa. Taki pęczek można dla zabezpieczenia przed opadami umieścić w ściętej plastikowej butelce i zawiesić w nasłonecznionym miejscu. Można również stworzyć różnego rodzaju domki, a nawet hotele dla owadów. Na różnych piętrach umieszczamy np. bloki gliny z przygotowanymi otworami, drewniane klocki z nawierconymi dziurkami czy pęczki pustych łodyg roślin. Należy pamiętać, że otwory powinny mieć od 4 do 8 mm średnicy. Dodatkowo taki domek czy hotel warto zabezpieczyć siatką, która ochroni przed drapieżnikami.

W Polsce występuje 18 gatunków w rodzaju murarka, jednak murarka ogrodowa jest najczęściej spotykana. Umieszczając w swoich ogrodach oraz na balkonach sztuczne miejsca lęgowe dla tych dzikich pszczół zachęcamy je do zamieszkania w naszym otoczeniu. Jakże miło będzie nam wiosną obserwować pracę tych pożytecznych pszczół.

Judyta Gencza

Hotel dla owadów z otworami dla murarki ogrodowej.

Cykl życiowy murarki ogrodowej

Bibliografia:

Bellmann H. Spotkania z przyrodą Owady, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2007, Murarka ruda (Osmia rufa), s. 302.

Kozłowski M.W. Owady Polski, Warszawa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2008, Miesierki (Megachilinae) – zapylanie trudnych kwiatów, s. 262264

Oleska A., Ruda murarka, czyli o ochronie pszczół w ogrodach,”Salamandra”, 2005, nr 1, s. 15-17.

Teper D. Jak przechowywać kokony murarki [online], www.doradztwosadownicze.pl, 09.10.2014 [dostęp: 23.02.2016], dostępny na: http://doradztwosadownicze.pl/jak-przechowywac-kokony-murarki/

Dawidowicz L. Murarka ogrodowa (Osmia rufa L.). Cz. 2. [online], Portal Pszczelarski Z miłości do pszczół, [dostęp: 23.02.2016], dostępny na: http://www.portalpszczelarski.pl/artykul/520/murarka_ogrodowa_-osmia_rufa_l---_cz-_2-.html

Koncerty letnie z wykładami o przyrodzie

W ramach 24, Koncertów Letnich Olsztyńskiego Zespołu Kameralnego Pro Musica Antiqua odbywają się także krótkie wykłady o przyrodzie:

• Kurzętnik 19.06. Niezwykłości przyrody regionu - rzeka Drwęca. 
• Sząbruk 3.07. Niezwykłości przyrody regionu - co żyje w źródle. 
• Lidzbark Warmiński. 10.07 Niezwykłości przyrody regionu - ogrody i gatunki obce.
• Szczytno 14.07 Niezwykłości przyrody regionu - jak oczyścić jezioro. 
• Wrzesina 17.07 Niezwykłości przyrody regionu - torfowiska, bagna, moczary. 
• Kętrzyn 15.09 Niezwykłości przyrody regionu - leśne tulipany. 
• Dobre Miasto 17 .09 Niezwykłości przyrody regionu - aleje przydrożne.

S.C.

Ovarian estrogen signaling, toxicity and asymmetry

Olsztyński Oddział Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego uprzejmie zaprasza na wykład pt. "Ovarian estrogen signaling, toxicity and asymmetry", który wygłosi Prof. Brian Petroff z Michigan State University USA w dniu 04 lipca (poniedziałek) o godz. 09:00 w sali Rady Wydziału Biologii i Biotechnologii Collegium Biologiae UWM w Olsztynie.

Z poważaniem,
w imieniu Zarządu PTF,
Mariusz Skowroński 
sekretarz PTF o/Olsztyn

Dalie - do jedzenia czy do ozdoby?

Odmiana Aljo

Dalia (Dahlia) należy do rodziny Astrowate (Asteraceae). Pochodzi z Ameryki Środkowej. Do Europy przybyła w XVIII wieku początkowo jako roślina jadalna. Na ojczystym kontynencie dalia jest rośliną wieloletnią, w naszych warunkach klimatycznych karpy dalii wysadza się na początku maja, a wykopuje na zimę.

Większość dalii osiąga wysokość od 30 centymetrów do prawie 2 metrów, wielkość kwiatów od 3 do ponad 25 centymetrów.. Jest to roślina silnie rosnąca w sezonie wegetacyjnym, ma duże zapotrzebowanie na wodę i składniki pokarmowe oraz czasem wymaga podpór w okresie kwitnienia. Uprawa dalii wymaga trochę pracy, ale to się opłaca gdyż kwitnie w sposób ciągły nawet od końca czerwca do pierwszych mrozów.

W chwili obecnej istnieją tysiące odmian zróżnicowanych pod względem pokroju roślin, budowy i koloru kwiatów.

Teresa Jagielska

Odmiana Baret Joy

Odmiana Karwendel