Prof. Stanisław Weidner – odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski

Uroczystość wręczenia Orderów Odrodzenia Polski naukowcom zasłużonym w pracy badawczej, dydaktycznej oraz rozwijaniu międzynarodowej współpracy naukowej odbyła się w dniu 16 lutego 2018 roku w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. Aktu dekoracji w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy dokonała minister Halina Szymańska - Szef Kancelarii Prezydenta RP - która również odczytała list głowy państwa skierowany do uczestników uroczystości.

Prof. Stanisław Weidner zajmuje się między innymi proteomicznymi analizami reakcji roślin na stresy abiotyczne, rolą i aktywnością polisomów związanych z cytoszkieletem, zmianami endogennych związków fenolowych w roślinach pod wpływem różnych warunków środowiskowych, określaniem ekspresji genów biorących udział w reakcjach obronnych roślin oraz mechanizmami regulującymi stabilność mRNA u roślin. Odbył staże naukowe na Uniwersytecie w Atenach, Nebraska State University, North Carolina State University i Okayama University (visiting professor).

Dotychczasowe badania były wykonywane w ramach Europejskich programów COST (Action 828, Action 858, FA0603, FA1003 i FA1306 – we wspomnianych programach prof. Weidner był członkiem Management Committee). Prace były finansowane przez NCN oraz KBN, a misje naukowe – przez COST. Tytuł profesora nauk biologicznych otrzymał w 2001 roku. Jest autorem 209 publikacji w tym 10 monografii, 2 rozpraw, 88 prac w czasopismach, 103 doniesień konferencyjnych, 5 skryptów i 1 podręcznika. Wypromował 8 doktorów, był promotorem 57 prac magisterskich i 15 licencjackich, kierował 5 projektami. W jego badaniach szczególną i bardzo ważną rolę odgrywają doktoranci i magistranci, czego efektem jest aż 38 publikacji z ich udziałem.

Profesor Weidner przywiązuje dużą wagę do upowszechniania wyników badań. W ostatnim czasie opublikował ponad 20 artykułów dotyczących badań, a także zdrowia i kultury. Wspomniane artykuły zostały opublikowane w różnych witrynach internetowych oraz czasopismach, np.: Wiadomości Uniwersyteckie, Rolnicze ABC, Wikipedia, Serwis PAP – Nauka w Polsce, Serwis Onkologii, You Tube, Dziedzictwo Kulturowe i Przyrodnicze, The Am-Pol Eagle.

Do najważniejszych osiągnięć Profesora można zaliczyć: wykazanie po raz pierwszy, że nasiona fasoli szparagowej odmian zielonostrąkowych charakteryzują się większą ogólną zawartością związków fenolowych niż odmiany żółtostrąkowe, co ma istotne znaczenie dla zdrowia człowieka oraz przydatności odmian w uprawie ekologicznej; stwierdzenie, że długotrwałe działanie chłodu silniej wpływa na zmniejszenie aktywności metabolizmu wtórnego w liściach odmian winorośli wrażliwych na chłód niż odmian tolerujących stres; wykazanie, że długotrwałe poddawanie sadzonek winorośli stresowi suszy powoduje zmniejszenie poziomu akumulacji ponad połowy zidentyfikowanych białek w liściach (jednocześnie po raz pierwszy wykazano w warunkach stresu suszy wzrost akumulacji formanidazy kinureninowej); zidentyfikowanie wielu białek, których ekspresja zmienia się pod wpływem stresów (białka te mogą służyć jako obiekty strategii inżynieryjnych, mających na celu stworzenie odmian wykazujących większą odporność na niekorzystne warunki klimatyczne lub jako białka wskaźnikowe w diagnostyce); wykazanie, że białkiem obecnym wyłącznie w kiełkujących nasionach Pisum sativum L. w warunkach stresu osmotycznego i regeneracji po stresie jest enzym metylotransferaza 6 α-hydroksymaakiainowa, biorący udział w syntezie pizatyny; wykazanie, że zwiększona tolerancja roślin na stres solny jest głównie wynikiem wzmożonej aktywności w przekazywaniu sygnałów w ich komórkach, co prowadzi do akumulacji białek chroniących przed stresem oraz zmian w strukturze ścian komórkowych; zbadanie (po raz pierwszy) molekularnego mechanizmu łagodzenia stresów u roślin przez kwas β-aminomasłowy (aminokwas niebiałkowy); wykazanie istnienia (poza wspólnymi) bardzo specyficznych dla poszczególnych stresów mechanizmów obronnych w winorośli, co ma ogromne znaczenie w tworzeniu nowych odmian uprawianych w warunkach klimatycznych północno-wschodniej Europy; wykazanie, że liście winorośli mogą służyć jako komercyjne źródło antyoksydantów.

Profesor Weidner pełnił funkcję kierownika Katedry Biochemii w latach 2005 – 2014. W tym okresie nastąpił szybki rozwój zarówno badań naukowych, jak i poprawa jakości kształcenia. Znaczący wpływ na rozwój Katedry miało zorganizowanie w omawianym okresie przez prof. Weidnera pracowni proteomicznej. W ostatnich latach kierowania Katedrą nastąpił gwałtowny wzrost liczby opublikowanych w Katedrze prac w czasopismach z listy filadelfijskiej o wysokim IF. Katedra Biochemii znalazła się na pierwszym miejscu na Wydziale w podziale środków finansowych w ramach tematu statutowego, a Wydz. Biol. i Biotechnol. oceniono najwyżej spośród wszystkich wydziałów UWM w Olsztynie.

Prof. Weidner pełnił funkcję recenzenta w 8 przewodach doktorskich, 6 habilitacyjnych i 7 postępowaniach o nadanie tytułu profesora. Od roku 2000 pełni również funkcję Associate Editor w czasopiśmie Acta Physiol. Plant. Warto także wspomnieć o podręczniku o zasięgu ogólnopolskim pt. „Biochemia Kręgowców”, pod red. W. Minakowskiego i S. Weidnera (wyróżnionym nagrodą MEN), którego kolejne udoskonalane wydania ukazywały się w ostatnim okresie (2005, 2007, 2010 i 2015 roku).

Profesor Weidner został wyróżniony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem KEN, Medalem „2000 Outstanding Scientists of the Centuary”, Nagrodami Ministra Edukacji Narodowej i Nagrodami J.M. Rektora. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Biologii Eksperymentalnej Roślin, Polskiego Towarzystwa Botanicznego, The Federation of European Societies of Plant Biology, The International Society for Seed Science i The Federation of European Biochemical Societies.

Jego zainteresowania i hobby to: teatr, muzyka, ogród, turystyka piesza, rowerowa
i górska.