Naprawianie mózgu czyli jak niemożliwe staje się możliwe

Przez wiele lat sądzono, że komórki mózgu, po zróżnicowaniu się, już nie regenerują się. A więc w ciągu naszego życia stale nam ich ubywa, a wszelkie straty stawały się nieodwracalne. Wieloletnie i wielotorowe badania biologów pozwoliły lepiej poznać organizm na wszystkich poziomach organizacji. Teraz niemożliwie staje się możliwe. Badanie przeprowadzone m.in. przez dr. Artura Czupryna (na zdjęciu, fot. Grzegorz Krzyżewski) z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie p[okazują, że przeszczepione komórki mogą naprawiać mózg. Na razie u otyłych myszy.

„Niewielka liczba odpowiednio dobranych komórek nerwowych, wprowadzonych do uszkodzonego obszaru mózgu myszy, przywraca jego utracone funkcje. Doświadczenia na myszach z defektem prowadzącym do otyłości oraz serię pomiarów dokumentujących skuteczność metody transplantacji neuronów przeprowadzono na Uniwersytecie Harwarda, w Massachusetts General Hospital oraz w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie.

Mózg bez neuronów reagujących na poziom leptyny we krwi nie kontroluje uczucia głodu i sytości. Wada genetyczna tego typu prowadzi do znacznej otyłości u ludzi i zwierząt. Naukowcy z Uniwersytetu Harwarda, Massachusetts General Hospital oraz Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN (Instytut Nenckiego) w Warszawie udowodnili w eksperymentach na myszach, że za pomocą transplantacji niewielkiej liczby nowych neuronów do uszkodzonego obszaru mózgu można przywrócić jego funkcje.”
(…)
„W medycynie od pewnego czasu próbuje się naprawiać uszkodzone fragmenty mózgu za pomocą przeszczepów z komórek macierzystych. Zabiegi te są ryzykowne. Wszczepione komórki często rozwijają się w sposób niekontrolowany, co najczęściej prowadzi do rozwoju nowotworów.”

Badania biologiczne w coraz większym stopniu pozwalają poznać funkcjonowanie organizmu ludzkiego także na poziomie molekularnym. Ważne jest, aby medycy i biolodzy współpracowali ze sobą. Bliski kontakt ułatwia współpracę. Na UWM w Olsztynie taka współpraca staje się coraz bardziej możliwa. Może przeczytamy niebawem o podobnych badaniach, realizowanych i w akademickim Olsztynie?

W badaniach prowadzonych w Instytucie Nenckiego „zamiast, jak zazwyczaj, milionów komórek, naukowcy wstrzykiwali w podwzgórze myszy zawiesinę zaledwie kilkanastu tysięcy komórek prekursorowych i neuroblastów. Płyn o objętości ok. 300 nanolitrów był wprowadzany do podwzgórza myszy mało inwazyjną metodą – cienką mikropipetą o średnicy tylko kilka razy większej od pojedynczych komórek. (…) Wszystkie przeszczepiane komórki znakowano za pomocą białka fluorescencyjnego, co umożliwiało śledzenie ich losów w mózgach biorców. (…) Stosując wyrafinowane techniki badawcze udowodniono odtworzenie całej gamy brakujących rodzajów neuronów w mózgowym ośrodku regulacji głodu i sytości. Co więcej, nowe neurony miały wykształcone synapsy i komunikowały się z pozostałymi neuronami w mózgu, a także prawidłowo reagowały na zmieniające się poziomy leptyny, glukozy i insuliny.”

Wyniki naukowców z Uniwersytetu Harwarda i Instytutu Nenckiego wskazują na obiecujący kierunek badań, który może doprowadzić do opracowania terapii naprawczych w usuwaniu skutków udarów mózgu lub efektywniejszym leczeniu choroby Parkinsona. Oczywiście zanim metoda zostanie wdrożona w praktyce medycznej, potrzeba jeszcze wielu badań laboratoryjnych oraz klinicznych. Widać jednak, że to co zdawało się niemożliwe jest już w zasięgu ręki. Biolodzy w niesamowity sposób zmieniają naszą wiedzę o świecie, że „nawet się filozofom to nie śniło.”


Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk powstał w 1918 roku i obecnie jest największym nieuniwersyteckim ośrodkiem badań biologicznych w Polsce. Do priorytetowych dziedzin podejmowanych w Instytucie należą: neurobiologia, neurofizjologia, biologia i biochemia komórkowa oraz biologia molekularna. W Instytucie działa 31 laboratoriów, m.in. Mikroskopii Konfokalnej, Cytometrii Przepływowej i Skaningowej, Mikroskopii Elektronowej, Testów Behawioralnych i Elektrofizjologii. Poziom prac eksperymentalnych, publikacje i silne związki z nauką światową plasują Instytut wśród wiodących placówek biologicznych Europy.

S.Cz.