VIII Olsztyńska Wystawa Dalii (2020)

Ze względu na przepisy sanitarne obowiązujące w ostatnim czasie Olsztyńska Wystawa Dalii w 2020 roku odbędzie się w formie zdalnej. Więcej informacji na specjalnie utworzonej w tym celu grupie na Facebooku. Grupa została utworzona do prezentowania filmów i fotografii dalii z kolekcji uniwersyteckiej oraz kolekcji prywatnych.

Grupa na Facebooku: https://www.facebook.com/groups/632433150983203

Fusarium graminearum - grzyby groźne dla zbóż i ludzi

 

Prof. Tomasz Kulik z Katedry Botaniki i Ochrony Przyrody Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie zajmuje się badaniem europejskich populacji Fusarium graminearum - bardzo niebezpiecznych patogenów atakujących głównie zboża, ale trafiających także do żywności i zagrażających zdrowiu ludzi i zwierząt. 

Nazwa projektu naukowego realizowanego aktualnie na Wydziale Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie to: "Wgląd w dywergencję genomową i adaptację azolową europejskich populacji Fusarium graminearum sensu stricto". Czego dotyczą badania? "Ewolucji tego bardzo groźnego patogenu roślin - głównie zbóż, choć nie tylko. W takim globalnym rankingu kwalifikuje się on do pierwszej dziesiątki patogenów najbardziej zagrażających produkcji roślinnej. Więc jest bardzo niebezpieczny i od kilkunastu lat ma charakter globalny - rozprzestrzenił się niemal na całym świecie" - tłumaczy prof. Tomasz Kulik. "Ten grzyb wytwarza mykotoskyny, które zagrażają nie tylko roślinom, ale także zdrowiu ludzi i zwierząt. Niestety mamy małe możliwości neutralizacji tych związków w procesie przetwórczym. Więc każdy z nas w jakimś stopniu codziennie pochłania porcję mykotoskyn. I my staramy się zrozumieć jak to się dzieje, że ten patogen tak łatwo adaptuje się do zmian środowiskowych." 

Z prof. Tomaszem Kulikiem spotkał się Wojtek Miśkiewicz. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy!

http://www.uwmfm.pl/news/126/czytaj/6410/fusarium-graminearum-grzyby-grozne-dla-zboz-i-ludzi.html

źródło: Radio UM FM

Czym jest anisakioza? I czy w Polsce powinniśmy się jej obawiać?

 

Mgr Robert Stryiński jest doktorantem w Katedrze Biochemii Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Realizuje właśnie projekt badawczy, który ma pomóc w określeniu nowych metod diagnostycznych i terapeutycznych związanych z pojawiającą się już także w Polsce anisakiozą. 

Nazwa projektu badawczego realizowanego przez mgra Roberta Stryńskiego z Wydziału Biologii i Biotechnologii UWM w Olsztynie to "Egzosomalna komunikacja między pasożytem przewodu pokarmowego, Anisakis simplex a komórkami jelita żywiciela - molekularny mechanizm inwazji pasożytniczej". Finansowany jest on przez Narodowe Centrum Nauki ze środków konkursu PRELUDIUM 17 dla młodych naukowców. Dlaczego zainteresował się właśnie pasożytami? "Nie mają one dobrego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt. Anisakis simplex to pasożyt ssaków morskich, który rozwija się u organizmów takich jak ryby czy głowonogi. A ludzie poprzez spożycie takich zarażonych ryb czy głowonogów mogą zostać żywicielami przypadkowymi tego pasożyta. Wtedy mówimy o jednostce chorobowej, która nazywa się anisakioza" - tłumaczy mgr Robert Stryiński. "To choroba bardzo często spotykana szczególnie w krajach śródziemnomorskich, takich jak Hiszpania czy Włochy. Jednak opisane są także przypadki w naszym kraju. 

Dlatego zajmuję się tym z moją promotor prof. Elżbieta Łopieńską-Biernat." Bóle brzucha, nudności i inne problemy żołądkowo-jelitowe - to sygnały, które mogą wskazywać na obecność pasożyta Anisakis simplex w ludzkim organizmie. "Po spożyciu ryb czy np ośmiornic, które są coraz bardziej popularne na naszych stołach, dochodzi do różnego rodzaju reakcji alergicznych. Wtedy możemy podejrzewać, że mamy do czynienia właśnie z zarażeniem pasożytniczym. Jednak, żeby to potwierdzić - musimy skonsultować się z lekarzem. Takim jednoznacznym badaniem, które potwierdzi obecność pasożyta jest badanie endoskopowe." 

Z mgrem Robertem Stryińskim spotkał się Wojtek Miśkiewicz z Radia UMW FM (wysłuchaj rozmowy)

źródło: Radio UWM FM

O badaniach naukowców związanych z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie opowiadamy w Magazynie Akademickim Radia UWM FM - od poniedziałku do piątku po 17:00.

Z wizytą w Laboratorium Diagnostyki Molekularnej

 

Prof. Renata Ciereszko z Katedry Anatomii i Fizjologii Zwierząt Wydziału Biologii i Biotechnologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie kieruje pracą kortowskiego Laboratorium Diagnostyki Molekularnej. Z grupą naukowców realizuje obecnie dwa projekty badawcze finansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki. Pierwszy z projektów badawczych finansowany jest z konkursu OPUS Narodowego Centrum Nauki. Dotyczy roli i mechanizmu działania związku, który nazywa się tamoksyfen. Jest to antagonista receptorów estrogenowych, czyli związek, który blokuje działanie np. ekstrogenu właśnie na te receptory. Hormony działają poprzez receptory. Jeżeli zablokuje się dany receptor to ten hormon nie działa. Jest to ważny element funkcjonowania organizmu wykorzystywany w medycynie.

Tamoksyfen w przeszłości robił karierę jako środek antykoncepcyjny. Nie sprawdził się za bardzo. A od kilkunastu lat stosuje się go z pozytywnym skutkiem w leczeniu niektórych typów nowotworów piersi. Natomiast to, co my robimy dotyczy zupełnie innej, nowej roli, która została odkryta kilka lat temu przez mojego amerykańskiego kolegę. Okazuje się, że tamoksyfen może pełnić rolę ochraniającą pęcherzyki jajnikowe w trakcie leczenia nowotworów. To oznacza, że kobiety będące w okresie aktywności rozrodczej, które miały chorobę nowotworową i szczęśliwie ją przeżyły, są już zdrowe, wyleczone, dzięki tamoksyfenowi będą mogły w przyszłości mieć dzieci. Odkryte zostało to kilka lat temu, ale nieznany jest mechanizm tego działania. I tym się zajmujemy.

Badania realizowane są w tym momencie na szczurach. "Mamy nadzieję na ciekawe wyniki. Te badania zostaną przeniesione być może na makaki a potem na człowieka. Grant kończy się w przyszłym roku." Z prof. Renatą Ciereszko spotkał się Arkadiusz Stępień-Miernikowski. 

(wysychaj rozmowy, zamieszczonej na stronie Radia UWM FM)

Prof. Renata Ciereszko w ostatnim czasie realizowała także grant związany z mechanizmem działania receptora węglowodorów aromatycznych oraz substancji, które przez ten receptor oddziałują na nasze organizmy. "Ten receptor jest odbiorcą sygnałów środowiskowych jakimi są dioksyny i inne wielohalogenowe węglowodory aromatyczne. Dioksyny występują w środowisku. Człowiek je do tego środowiska uwalnia. Produkujemy je jako produkty uboczne. Ich źródłem jest kontrolowane i niekontrolowane spalanie odpadów, które zawierają chlor, np. tworzyw sztucznych, biomasy, drewna a nawet węgla kamiennego. A są to związki bardzo niebezpieczne i bardzo wolno się rozkładają. Dostajemy ich minimalne dawki codziennie w pokarmie. Ale po latach jest to odczuwalne dla organizmu. Niszczą DNA, czyli nasz materiał genetyczny oraz tworzą reaktywne formy tlenu, które mogą wpływać także na białka i zmieniać ich strukturę. To wszystko sprzyja różnym nieprawidłowością."

Źródło: Radio UWM FM

Komunikat Prorektora ds. kształcenia i studentów UWM w sprawie zajęć dydaktycznych w roku akademickim 2020/2021

Komunikat Prorektora ds. kształcenia i studentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 14 sierpnia 2020 roku w sprawie zajęć dydaktycznych w roku akademickim 2020/2021

Szanowni Państwo, Drodzy Nauczyciele Akademiccy, Studenci i Doktoranci,

biorąc pod uwagę aktualną sytuację epidemiczną oraz możliwość jej dynamicznych zmian w najbliższych miesiącach, uprzejmie informuję, że w semestrze zimowym roku akademickiego 2020/2021 zajęcia dydaktyczne będą realizowane w trybie zdalnym i mieszanym.

Całkowicie zdalnie realizowane będą wykłady, seminaria, proseminaria oraz wszystkie te zajęcia, których realizacja nie będzie wymagała bezpośredniego spotkania, wykorzystania laboratoriów, urządzeń i aparatury dydaktycznej, pomiarowej lub eksperymentalnej, obecności w placówkach medycznych, terapeutycznych, edukacyjnych itp.

Pozostałe zajęcia będą realizowane w trybie mieszanym (część teoretyczna online oraz część praktyczna w siedzibie uczelni lub placówkach). Zajęcia te będą blokowane i realizowane rotacyjnie, w możliwie jak najkrótszym okresie. Harmonogram realizacji zajęć praktycznych na cały semestr zimowy dla poszczególnych kierunków i roczników studiów zostanie podany w terminie do 21 września 2020 roku.

Studenci odbywający zajęcia zgodnie z harmonogramem w siedzibie uczelni będą mogli skorzystać z zakwaterowania w domach studenckich na czas realizacji zajęć.

Tryb realizacji zajęć dydaktycznych w semestrze letnim zostanie określony na miesiąc przed rozpoczęciem semestru.

Pragnę także poinformować Państwa, że ramowa organizacja roku akademickiego 2020/2021, określona w Decyzji Nr 57/2020 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 29 maja 2020 roku nie ulega zmianie.

Biorąc pod uwagę wspomnianą dynamikę sytuacji epidemicznej, należy także brać pod uwagę możliwość zmian w trybie realizacji zajęć dydaktycznych w roku akademickim 2020/2021. Informacje w tym zakresie będą przekazywane Państwu na bieżąco.

Z wyrazami szacunku
Prorektor ds. Kształcenia i Studentów
Dr hab. Jerzy A. Przyborowski, prof. UWM

“Wyzwania i problemy nauk biomedycznych" - konferencja on line

Szanowni Państwo,
zapraszamy do udziału w Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej “Wyzwania i problemy nauk biomedycznych”, która odbędzie się 17 września 2020 roku. Dbając o bezpieczeństwo uczestników wydarzenie zostanie przeprowadzone w formie online. Konferencja realizowana jest z inicjatywy Fundacji na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL.

Minione lata to okres dynamicznych zmian w zakresie możliwości badawczych, jak i narastających problemów stojących przed przedstawicielami nauk biomedycznych. Pomimo wysokiego stanu wiedzy, wciąż zagadką pozostają mechanizmy wielu chorób dotykających człowieka. Szybka diagnostyka, skuteczne leczenie, efektywna profilaktyka stanowią podstawowe cele naukowców i lekarzy. Wzrost częstości występowania chorób cywilizacyjnych i społecznych, intensyfikacja stylu życia, wzrost mobilności, a co za tym idzie regularna walka z chorobami zakaźnymi, czego najbardziej barwnym i aktualnym problemem jest pandemia SARS-CoV-2, wymaga ze strony przedstawicieli nauk biomedycznych znalezienia się o krok przed problemami, z którymi muszą się zmierzyć. Obserwowany wzrost występowania chorób nowotworowych, neurodegeneracyjnych, endokrynologicznych, pulmonologicznych, kardiologicznych i innych skłania do zastanowienia się nad przyczynami tego zjawiska oraz skutecznym działaniem leczniczym i zapobiegawczym.


Celem Konferencji jest dyskusja oraz wymiana wiedzy na tematy związane z medycyną współczesną. Wierzymy, że przyczyni się ona do zwiększania poziomu prowadzonych badań, będzie inspiracją do realizacji nowych projektów, a także pomoże nawiązać nowe współprace. Do udziału w Konferencji zapraszamy przedstawicieli nauk biotechnologicznych, biologicznych, biofizycznych, biochemicznych, technicznych oraz medycznych, farmaceutycznych i z obszaru nauk o zdrowiu.

Rejestracja uczestnictwa w Konferencji trwa do 10 września 2020 roku. Szczegółowe informacje oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie internetowej: https://fundacja-tygiel.pl/biomedyczna/

Liczymy na Państwa aktywny udział w wydarzeniu, a także wspólną wymianę doświadczeń i refleksji.

Z poważaniem,
Ewelina Chodźko
Komitet Organizacyjny

„Pierwotne i wtórne metabolity roślin i grzybów” - konferencja on line

Fundacja na rzecz promocji nauki i rozwoju TYGIEL serdecznie zaprasza do udziału w II Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Pierwotne i wtórne metabolity roślin i grzybów”, która odbędzie się 27 sierpnia 2020 r. Z uwagi na obecną sytuację spotkanie przybierze formę online. Dołożymy wszelkich starań, aby zapewnić wszystkim Uczestnikom, członkom Komitetu Naukowego oraz Gościom Honorowym możliwość owocnej dyskusji, a także wzajemnej integracji.

Rośliny i grzyby mogą stanowić źródło wielu drogocennych substancji o szerokim zastosowaniu. Podczas Konferencji zwrócimy szczególną uwagę na rolę metabolitów na poziomie molekularnym, a także na potencjalne wykorzystanie ich przez człowieka. Zarówno metabolity pierwotne, jak i wtórne stanowią temat wielu szeroko zakrojonych badań. Naukowcy z różnych dziedzin skupiają się na ich identyfikacji, oznaczaniu, aktywności biologicznej, a także nad wpływem warunków środowiskowych na ich powstawanie. Ciągły rozwój i udoskonalanie różnorodnych metod badawczych oraz technologii pozwala na lepsze poznawanie właściwości interesujących nas cząsteczek, sposobów ich produkcji, a także umożliwia ich praktyczne stosowanie w przemyśle, medycynie i życiu człowieka.

Celem Konferencji jest wymiana merytorycznej wiedzy na temat metabolitów roślin i grzybów, zarówno na poziomie genetycznym, molekularnym, biochemicznym, jak i fizjologicznym. Przyczyni się do zwiększenia poziomu prowadzonych badań oraz będzie stanowić inspirację do realizacji nowych projektów.

Do udziału w wydarzeniu serdecznie zapraszamy studentów, doktorantów oraz pracowników naukowych, a także pasjonatów nauk przyrodniczych i kierunków pokrewnych. Wierzymy, że Konferencja przyczyni się do nawiązania nowej współpracy.
Zapraszamy do zgłaszania prac naukowych, zarówno przeglądowych, jak i badawczych.

więcej na stronie: http://www.konferencja-metabolity.pl/

Olsztyńska Wystawa Dalii 2020 odbędzie się w formie zdalnej

W związku z obecną sytuacją w kraju, tegoroczna Olsztyńska Wystawa Dalii nie odbędzie się w tradycyjnej formie. Nagranie z „Wystawy dalii i chryzantem w gruncie” będzie dostępne online podczas 18 Olsztyńskich Dni Nauki i Sztuki w dniach 23-25 września 2020 r. W tym czasie będą również prezentowane inne krótkie nagrania oraz zdjęcia dalii rosnących w gruncie. Można będzie je obejrzeć na fanpage Wydziału Biologii i Biotechnologii na Facebooku.

GF

Jadalne rośliny dziko rosnące, c.d.

Cykoria podróżnik (Cichorium intybus), fot. G. Fiedorowicz

Kolejna porcja gatunków dziko rosnących o jadalnych kwiatach:

Cykoria podróżnik (Cichorium intybus) to gatunek często spotykany na poboczach dróg, ubogich łąkach, ugorach; na podłożu kamienistym i piaszczystym. Ma jadalne nie tylko kwiaty ale i młode listki oraz korzeń. Niebieskie kwiaty mają gorzkawy smak i nadają się głównie do dań wytrawnych. Kwiaty cykorii (podobnie jaki i ziele) działają nawilżająco, odtruwająco, przeciwzapalnie, łagodnie moczopędnie. Ostatnio prowadzone badania potwierdziły pewne właściwości przeciwnowotworowe. Suszony i prażony korzeń cykorii siewnej (C. intybus var. sativum) wykorzystywany jest do produkcji kawy zbożowej. Zawarta w nim inulina podczas prażenia przekształca się w związek o aromacie przypominającym kawę.

Pałka szerokolistna (Typha latifolia) jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na świecie. Jadalne są wszystkie części pałki, zaczynając od kłączy poprzez pędy i liście a skończywszy na kwiatach. Warto wspomnieć, że gatunek ten był wykorzystywany kulinarnie już paleolicie. Kwiaty co celów kulinarnych najlepiej zbierać w momencie ich wychylania się spod liści (im młodsze, tym lepsze). Nadają się do zapiekania np. w sosie beszamelowym. Młode pędy były nazywane „kozackimi szparagami”. Kłącza największą wartość odżywczą mają do jesieni do wiosny. Można je jeść na surowo, ugotowane lub po wysuszeniu przerobione na mąkę. Również pyłek kwiatowy, który nie ma właściwości uczulających, może być wykorzystywany jako dodatek do mąki.

Pałka szerokolistna (Typha latifolia), fot. G. Fiedorowicz

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), zwana potocznie dzikim majerankiem. Jest to gatunek pospolicie występujący w Polsce, głównie w świetlistych zaroślach, na suchych wzgórzach i zboczach, w widnych lasach liściastych. Cała roślina wykorzystywana jest jako przyprawa. Możemy ją spotkać przykładowo w składzie ziół prowansalskich. Warto pamiętać, że w tym przypadku kwiaty (całe kwiatostany) są zdecydowanie bardziej aromatyczne niż same liście. Lebiodka jest doskonałym dodatkiem do sosów, mięs czy sałatek. Dodawana też jest do produkcji różnorodnych nalewek ziołowych. Surowcem zielarskim jest ziele lebiodki (Origani Herba) zawierające olejek eteryczny, garbniki, flawonoidy, kwas kawowy, kwas ursolowy, kwas rozmarynowy i fitosterole. Ziele lebiodki wykazuje działanie: dezynfekujące, wykrztuśne, przeciwbiegunkowe, wiatropędne, moczopędne, odtruwające.

Kolejnym gatunkiem, który możemy obecnie spotkać jest wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis). Kwiaty wiesiołka nie mają intensywnego smaku. Można je jeść na surowo. Nadają się jako dodatek do sałatek warzywnych lub owocowych oraz do ozdabiania deserów. Jadalne są również młode liście i pędy – na surowo lub po ugotowaniu. Z nasion wiesiołka wyrabiany jest olej o szerokich właściwościach leczniczych.

Smacznego
Grzegorz Fiedorowicz

Lebiodka pospolita (Origanum vulgare), fot. G. Fiedorowicz

Wiesiołek dwuletni (Oenothera biennis), fot. G. Fiedorowicz

Z ogrodu do garnka… czyli kolejna porcja smakołyków prosto z ogrodu

Liliowiec (Hemerocallis sp.), fot. G. Fiedorowicz

Kolejna porcja roślin o jadalnych kwiatach, które rosną w naszych ogrodach.

Liliowiec (Hemerocallis sp.) jest często spotykany w naszych ogrodach. Dziko rosnące liliowce możemy spotkać w Południowej Europie i Azji, gdzie jest specjałem kuchni chińskiej. Jadalne są wyrośnięte pąki kwiatowe oraz płatki już otwartych kwiatów. Mają one smak przypominający słodkie szparagi z lekko cebulowym posmakiem. Najlepiej spożywać je przegotowane: smażone, duszone, gotowane lub marynowane. Pasują dobrze do mięs, zup. Marynowane pąki liliowca można czasami kupić w sklepach z egzotyczna żywnością. Warto pamiętać, że świeże kwiaty mogą powodować pewne dolegliwości żołądkowe. Jest to cecha osobnicza i dla pewności zalecane jest najpierw spróbowanie niewielkiej ilości świeżych kwiatów. Obgotowane liliowce są całkowicie bezpieczne.

Funkia (Hosta sp.) jest obecnie uprawiana głównie jako odmiany o mieszańcowym pochodzeniu, różniące się wielkością (od 5 do 240 cm) oraz ubarwieniem liści. Jadalne są młode liście (kwiecień-maj). Można je spożywać na surowo lub grillowane czy gotowane. Dla ciekawych polecam poszukanie przepisów na gołąbki zawijane w liście funkii. Jadalne są również kwiaty. Mają one smak przypominający sałatę ale z słodką niespodzianą w postaci nektaru. Można stosować je jako dodatek do surówek lub nadziewać np. twarożkiem.

Jukka karolińska (Yucca filamentosa) jest gatunkiem pochodzącym z południowo-wschodnich stanów USA. Jest to najbardziej mrozoodporny gatunek jukki, który w naszych warunkach klimatyczny z powodzeniem jest uprawiany w ogrodach. Kwiaty ze względu na dużą zawartość saponin nie nadają się do spożycia na surowo. Należy je obgotować (około 10 min.) i zlać wodę. Dopiero po takiej wstępnej obróbce można je smażyć, dusić np. z warzywami czy dodać do jajecznicy. Czasami można u nas spotkać odmiany o słodkich kwiatach (mniejsza zawartość saponin), wtedy możemy je spożywać na surowo.

Floks (płomyk) wiechowaty (Phlox paniculata) to gatunek pochodzący z Ameryki Północnej, od dawna uprawiany w naszych ogrodach. Jadalne kwiaty mają barwę od białej przez różową, czerwona, purpurową do niebieskiej, często są wielobarwne. Mają słodki smak z mocnym korzennym posmakiem. Można je zbierać od lipca do września. Kwiaty floksa nadają się jako dodatek do deserów lub sałatek. Można spożywać je na surowo.

Smacznego

Grzegorz Fiedorowicz

Funkia (Hosta sp.), fot. G. Fiedorowicz

Jukka karolińska (Yucca filamentosa), fot. G. Fiedorowicz

Floks (płomyk) wiechowaty (Phlox paniculata), fot. G. Fiedorowicz